Het radioprogramma “Langs de Lijn” bestaat 55 jaar
De eerste uitzending van Langs De Lijn was op 1 januari 1967. Lastig begin, want op Nieuwjaarsdag is er amper sport.
Feyenoordtrainer Boskov luistert naar Langs de Lijn. Foto Hans Peters via het Nationaal Archief
De noodzaak van een nationaal en overkoepelend sportprogramma op de radio bleek hard nodig tijdens het EK schaatsen van 1965. De schaatsliefhebber had er bijna wiskundig inzicht voor nodig om te weten wanneer hij moest luisteren. De eerste wedstrijddag was nog te doen met alleen de KRO tussen drie en zes uur, maar op zondag werd het verslag over de hele middag verspreid. Het begon om 2 uur met tien minuten bij de AVRO, daarna van drie tot half vijf bij de gezamenlijke uitzending van de KRO en VARA, dan weer een half uur bij de AVRO en tot slot dertig minuten bij de eigen uitzending van de VARA. Om het af te maken verzorgde Dick van Rijn vanaf zes uur een nabeschouwing voor de KRO en VARA gezamenlijk.
Vier en een half uur radioverslag was zo verspreid over drie omroepen in vier programma’s! Het was daarom verstandiger om tijdens zo’n schaatsweekend naar Afrika te gaan, want de Wereldomroep verzorgde de samenvatting van het EK schaatsen voor de verschillende werelddelen. Dat was tenminste overzichtelijk.
Ach, waarom?
Al in 1961 kwam de VARA met het idee om een einde te maken aan deze versnippering, maar vooral de AVRO wilde daar niets van weten. “Ach, waarom zouden we dat doen?,” zei de omroep in september 1962 na het zoveelste verzoek om samenwerking. “Het is nu eenmaal zo gegroeid. De AVRO heeft op zondagmiddag een gunstige zendtijd.” Alleen op incidentele basis werkte de AVRO mee in een gezamenlijke sportuitzending, zoals bij het verslag van de voetbalwedstrijd tussen de DDR en Nederland.
Halverwege de jaren 60 kwam er echter meer druk op de Nederlandse radioprogrammering met de opkomst van nieuwe zenders. Hans Boskamp begon in 1964 met een sportprogramma bij Radio Veronica en de TROS kreeg als nieuwe omroep toegang tot het omroepbestel. Vanzelfsprekendheden bleken opeens niet meer zo vanzelfsprekend.
Eind 1964 begonnen de KRO en VARA daarom met het gezamenlijke sportprogramma Marathon op de zondagmiddag, nog zónder de AVRO die zelfstandig doorging met Sportrevue. De KRO en de VARA trokken al snel veel luisteraars, zo toonde onderzoek in mei 1965 aan. In de tweede helft van 1966 gaf de AVRO zijn verzet daarom maar op. Door de komst van de TROS moest de complete programmering toch al op de schop en zo was op 2 oktober 1966 de eerste structurele samenwerking van de sportprogramma’s van de AVRO, VARA, KRO én NCRV – overigens nog niet onder de naam Langs de Lijn.
‘De sport is er bij de radio op vooruitgegaan,’ vond het communistische dagblad De Waarheid, ‘nu Marathon en Sportrevue zijn gecombineerd tot één programma van half drie tot vijf uur, waarin reportages precies op tijd worden gegeven en ook worden onderbroken door muziek zodat het niet alleen voor vader aantrekkelijk is, maar moeder er ook wat aan heeft.’
Nieuw luisteronderzoek toonde aan dat deze vernieuwing leidde tot een explosie van populariteit. Vóór de nieuwe programmering luisterde 21 procent van de radiotoestelbezitters naar het sportprogramma, daarna 49% – meer dan een verdubbeling! ‘Een steekproef op 13 november leerde dat per kwartier bijna 11 procent naar het eerste deel van De Marathon-Sportrevue luisterde. Dat was de helft van alle op dat moment naar een radiostation luisterende personen. Er waren momenten dat 65 procent van alle personen die een radiostation hadden aanstaan, naar de sportuitzending luisterde.’
Langs de Lijn
Na dit onderzoek was iedereen overtuigd van samenwerking. Op 1 januari 1967 kreeg het sportprogramma zelfs een nieuwe naam: Langs de Lijn. Het enige probleem bij die eerste uitzending was een gebrek aan actuele sport. Het was tenslotte Nieuwjaarsdag zonder voetbal in de Eredivisie.
Er werd daarom ruimte vrijgemaakt voor een nieuwjaarstoespraak van de secretaris van de Nederlandse Sport Federatie, zo wist het Nieuwsblad van het Noorden van 30 december 1966. Verder was er aandacht voor de traditionele voetbalwedstrijd tussen oud-internationals en de Koninklijke HFC. Tot slot werd er teruggeblikt op de sport van het jaar 1966.
Een toespraak, een wedstrijd en een terugblik – zo is de samenvatting van de eerste uitzending van Langs de Lijn. Een week later werd er gelukkig weer gevoetbald in de Eredivisie, want de rechtstreeks sportverslagen vormen tenslotte de kern van dit programma – precies 55 jaar later nog steeds.