Zwemster Puck Oversloot deed mee aan de Olympische Spelen van 1932
Maria Petronella Puck Schouten-Oversloot deed mee aan de Olympische Spelen van 1932. Ze was betrokken bij een affaire met zwemster Zus Braun.
Puck Oversloot in 1932, foto uit het via publieke domein via Wikicommons
Puck Oversloot is geboren op 21 mei 1914 en was lid van zwemclub O.D.Z. uit Rotterdam. Het Nederlandse vrouwenzwemmen was in die tijd op zijn best met vele olympische titels en wereldrecords. Oversloot haalde haar grootste successen in de schaduw van Zus Braun en Rie Mastenbroek, de olympische heldinnen van 1928 en 1936 – tevens lid van O.D.Z.
Door het zwemmen kreeg Oversloot al heel jong de kans om de wereld te verkennen. Op 20 november 1930 bijvoorbeeld schreef dagblad Het Vaderland: ‘Met de Batavier II zijn gisteravond de vier Nederlandsche zwemsters, welke de Hollandsche kleuren in Zuid-Afrika gaan verdedigen, Zus Braun, Jeanne Grendel, Puck Oversloot (allen O.D.Z.) en Coba Huybers (Het IJ) naar Londen vertrokken, vanwaar zij via Southampton per s.s. Windsor Castle naar Kaapstad door zullen reizen. Zij komen daar 8 December aan.’
Aldus de verslaggever van Het Vaderland. Aangekomen in Zuid-Afrika maakten de dames een lange tocht met de ene wedstrijd na de andere. ‘Zij denken op 25 Februari in Rotterdam terug te komen.’
Dat werd een weekje later, waarmee ze een reis van ruim drie maanden hadden gemaakt. Oversloot was toen pas zestien jaar oud.
Begrijpelijk is dat de stemming onder de Hollandsche dames zeer gedeprimeerd is
Olympische Spelen
Ruim een jaar later was Oversloot achttien jaar en werd ze geselecteerd voor de Olympische Spelen in Los Angeles. Op 13 juni 1932 schreef de Leeuwarder Courant: ‘Gisteren werden te Tilburg de laatste zwemproeven gehouden om te bepalen welke dames de eer waardig gekeurd zouden worden om de kleuren in Los Angeles op de 4 X 100 M. estafette vrije slag te verdedigen. De uitverkorenen (inclusief reserve) zijn de dames Den Ouden, Laddé, Philipsen – Braun, Oversloot en Vierdag.’
Die reservezwemmer zou een cruciale rol spelen op die Spelen – in dit geval Oversloot. Vlak voor de finale van de estafette werd Zus Braun met 41,7 graden koorts opgenomen in een ziekenhuis. In Nederland heerste onduidelijkheid waarom: ‘Bijzonderheden daaromtrent zijn op dit oogenblik nog niet bekend.’
En een dag later: ‘Haar toestand was ernstig.’ Inderdaad zweefde Braun op het randje van de dood.
De officiële reden voor deze toestand zou een insectenbeet zijn geweest toen Braun als toeschouwer in het zwembad zat. Er was ook een theorie dat de zwemster moedwillig was gestoken met een injectienaald om haar kansen op olympisch goud te verminderen. Voor de Amerikaanse zwemster Eleanor Holm zou een Hollywood-contract klaarliggen als ze kampioen zou worden, en om te voorkomen dat ze die misliep, moest Braun worden uitgeschakeld.
Ook werd vermoed dat er een goksyndicaat achter zat, wat niet geheel onaannemelijk hoefde te zijn. In 1932 werd er stevig gegokt op de uitslagen van wedstrijden. Het was in ieder geval een affaire, die in Nederland de voorpagina’s haalde.
Nederlandse sportvrouwen werden in de jaren 30 het liefst gefotografeerd in het huishouden, zo ook Puck Oversloot. Foto uit het publieke domein via Wikicommons
Een relletje
Braun en Oversloot hadden zich al geplaatst voor de halve finale op de individuele 400 meter. De eerste lag helaas in het ziekenhuis, waarna Oversloot zich ook terugtrok. ‘Begrijpelijk is dat de stemming onder de Hollandsche dames zeer gedeprimeerd is,’ schreven de Nederlandse kranten.
Oversloot zou diezelfde dag wel als vervanger voor Braun de estafettefinale zwemmen, waar zilver werd gewonnen. Het Vaderland: ‘Nadat Puck Oversloot tegen Miss Johns gezwommen had, namen de Vereenigde Staten een kleinen voorsprong, welke zij niet meer afstonden.’
Er waren daarna mensen, die het Oversloot kwalijk namen dat ze de halve finale niet had gezwommen: ‘Zij is toch, evenals die anderen, naar Los Angeles gegaan om er voor de eer van de vlag haar uiterste best te doen.’ Maar hiermee was zwemster Willy den Ouden het totaal oneens: “Of ik met de behaalde resultaten tevreden ben? Die vraag moet ik met volmondig ‘ja’ beantwoorden. En wanneer Zus Braun niet op zoo onfortuinlijke wijze uit den strijd was geraakt, zou de oogst ongetwijfeld nog grooter zijn geweest.
U begrijpt zeker wel, dat de ziekte van Zus de stemming in het Hollandsch Olympisch kamp dagen lang in ernstige mate gedrukt is en men moet wel bijna aannemen, dat zulks bij sommige deelnemers van invloed is geweest op hun prestaties. Dat echter Puck Oversloot zich uit de halve finale 400 meter vrije slag zou hebben teruggetrokken, omdat Zus haar kansen niet verder kon verdedigen, moet ik met de grootste stelligheid tegenspreken. De loting had haar in zoo’n zware serie geplaatst, dat naar menschelijke berekening kon worden aangenomen, dat zij zich niet zou weten te plaatsen. Om tactische reden hebben de leiders het toen beter geacht de halve finale prijs te geven, opdat mej. Oversloot zich ten volle zou kunnen geven in de estafette, die ‘t er heel goed geeft afgebracht. “
Den Ouden werd hierin gesteund door de Nederlandse officials, die betrokken waren bij de olympische zwemploeg.
Of ik met de behaalde resultaten tevreden ben? Die vraag moet ik met volmondig ‘ja’ beantwoorden
Gedoe
De Nederlandse zwemsters leken er toen nog van overtuigd dat de Amerikanen achter de ziekte van Braun zaten. Op 15 augustus 1932 werd dit duidelijk door een artikel in de Nederlandse kranten, onder meer in Het Vaderland. ‘Gistermiddag zou in het Olympisch zwemstadion een estafettewedstrijd, de vier maal 100 meter vrije slag voor dames, plaats vinden tusschen ploegen der werelddelen Europa, Amerika en Azië.’
Hiervoor waren twee Nederlandse zwemsters geselecteerd: Den Ouden en Oversloot. Deze wedstrijd was meteen na afloop van de Olympische Spelen, als een extra zwemfeest.
De mannenwedstrijd werd met enorme overmacht gewonnen door Azië, maar de vrouwen gingen niet van start. ‘Een later telegram meldt ten slotte dat de dameswedstrijden niet werden gehouden, omdat de Europeesche deelneemsters weigerden te starten, waarin een uiting van de onder hen heerschenden geest mag worden gezien.’
Met andere woorden: de Nederlandse zwemsters konden geen Amerikaan meer zien.
Braun was pas eind oktober weer thuis. Bij thuiskomst ontkende ze in alle toonaarden dat er een complot zou zijn geweest om haar uit te schakelen voor de finale. Integendeel, zei ze tegen de journalisten: ze had Oversloot opgedragen uit haar naam de Amerikaanse zwemster Eleanor Holm geluk te wensen bij haar kampioenschap. Oversloot was bij thuiskomst van Braun één van de eersten, die haar een knuffel gaf.