13 maart 1886: oprichting van de Friesche IJsbond

Op 13 maart 1886 werd de Friesche IJsbond opgericht. Zo stond het op 16 maart 1886 ook in de krant, in dit geval Het Nieuwsblad van het Noorden: ‘Te Leeuwarden is opgericht een Friesche IJsbond, welke zich ten doel stelt om in de provincie Friesland te waken voor de ijsbelangen en te verkrijgen dat het ijs voortaan niet meer onbruikbaar wordt gemaakt door stoombooten of door het te sterk afstroomen van het water door de zeesluizen. Een honderdtal belangstellenden traden al dadelijk bij de eerste bijeenkomst tot het lidmaatschap toe.’

Als een soort ANWB voor de winter neemt deze IJsbond de verantwoordelijkheid voor het beheer van de bevroren waterwegen. In de geschiedenis bestaan genoeg voorbeeld van vechtpartijen vanwege boten die dwars door het ijs beukten op weg naar hun bestemming. Dat die ijspartijen gebruikt werden voor wedstrijden én het dagelijkse verkeer maakte deze schippers niets uit, waarna de woedende bevolking tot de aanval overging.

Elfstedentocht

De Friesche IJsbond was in 1909 de initiatiefnemer van de eerste Elfstedentocht, nadat Mulier in Wintersport een verhaal had opgenomen over zijn individuele Elfstedentocht van 21 december 1890. ‘Met zijn verhaal,’ schreef Koolhaas in 2009, ‘gaf de in het Friese Witmarsum geboren en in Haarlem opgegroeide Mulier de Elfstedentocht een nieuwe impuls. De tocht die al sinds de 18e eeuw een traditie kende, werd op zijn initiatief in de 20e eeuw omgevormd tot een evenement dat uit kon groeien tot hét meest aansprekende symbool van het typisch Nederlandse ijsvermaak.’

Het was alleen niet de Vereeniging De Friesche Elf Steden, die deze eerste tocht van 2 januari 1909 organiseerde, maar de Friesche IJsbond. “Nu dan, heeren, ’n goede reis,” zei voorzitter S.A. Hylkema voor aanvang.