Ard Schenk heeft op zijn 80e verjaardag nog steeds een baanrecord in zijn geboortedorp Anna Paulowna

Schaatser Ard Schenk viert vandaag zijn tachtigste verjaardag. Op verschillende plekken in Nederland en daarbuiten is hij nog steeds houder van baanrecords, onder meer in zijn geboorteplaats.

Ard Schenk. Foto via Beeld & Geluid / Europeana

De winter van 1963 was ideaal voor een complete schaatsgeneratie. Maandenlang waren er wedstrijden op natuurijs, soms zelfs complete vierkampen, zoals in Graft in Noord-Holland. Daar reed Ard Schenk voor de eerste keer tegen Kees Verkerk – het begin van een tijdperk.

Ruim zestig jaar later is Schenk een grootheid uit de Nederlandse sport met olympisch goud, wereldtitels en een compleet land aan zijn voeten. Het is dan weer veel minder bekend dat zijn nalatenschap terug is te vinden in het Nederlandse landschap, waar ooit natuurijsbanen hebben gelegen. Daarop reed een bonte mengeling aan schaatsers, van plaatselijke krabbelaars tot latere iconen – inclusief Schenk.

Tijdperk

De grootste prestatie van Schenk was op de Olympische Winterspelen van 1972 met drie gouden medailles, wat voor de toenmalige Nederlandse sportwereld een ongekend succes was. Zoveel olympisch kampioenen had ons land in die tijd nou ook weer niet, al helemaal niet met drie gouden medailles op één editie van de Olympische Spelen. Dat was sinds Fanny Blankers-Koen in 1948 niet meer gelukt – en die had er zelfs vier.

Na dit evenement wilde Schenk geld verdienen met zijn sport, en gaf daarmee zijn loopbaan als amateursporter op. Dat was meteen het einde van zijn loopbaan als olympiër, want ruim een halve eeuw geleden was het streng verboden om start- en prijzengeld te ontvangen als deelnemer aan de Olympische Spelen. Na een kort avontuur als prof reed hij twee jaar later zijn laatste wedstrijd.

Zo kwam er een einde aan het zogenaamde tijdperk van Ard & Keessie, een hoogtepunt in de Nederlandse sportgeschiedenis. Dat was begonnen op 23 januari 1966 in Deventer tijdens de huldiging van het EK allround in een zinderend IJsselstadion. Schenk werd eerste in het klassement, met Verkerk op de tweede plaats. Het publiek verzon toen ter plekke de yell Ard-en-Keessie, Ard-en-Keessie.

Baanrecords

Meer dan een halve eeuw na het afscheid van Schenk, exact op zijn tachtigste verjaardag, heeft de voormalige schaatser nog steeds een aantal baanrecords in handen. Dat blijkt uit gegevens van Schaatsstatistieken.nl en Marnix Koolhaas.

Dat klinkt groter dan het is, omdat de meeste van die tijden werden gereden op eenmalige ijsbanen in Nederland in de steenkoude winter van 1963. Er kwam daarna soms nooit meer een topschaatser in actie.

Dat neemt niet weg dat deze baanrecords nog wel bestáán. In Nederland gaat het om Jorwerd, Wieringen, Graft en Anna Paulowna. Ook op enkele buitenlandse banen is Schenk in 2024 nog de snelste ooit, onder meer in het Noorse Bergen en Moskou.

De mooiste is van 21 februari 1963 in Anna Paulowna, nota bene de geboorteplaats van Schenk. Op de 1500 meter won hij in een tijd van 2.33,4. De 3000 meter legde hij af in 5.21,9.

Beide tijden zijn daarna nooit meer verbeterd, maar ruim zestig jaar later is er niets meer over te vinden in de dagbladen. Een beetje gek is dat wel, omdat Schenk enkele dagen eerder de nationale pers had gehaald door zijn optreden in Graft, waar hij zijn debuut op de 10.000 meter (op natuurijs!) afsloot in 18.16,20 – óók een staand baanrecord. Die vierkamp in Graft is dan weer wél uitgebreid vastgelegd, ook door Sportgeschiedenis.

En dan is het extra gek is dat andere schaatswedstrijden van die winter in Anna Paulowna wél in de dagbladen werden aangekondigd, maar dat de prestaties van Schenk niet zijn beschreven.

Dat is dan ook het cadeau van Sportgeschiedenis aan jarige Schenk: zijn baanrecord uit 1963 in zijn geboortedorp staat nog steeds.