Kijk terug naar Ard Schenk en Stien Kaiser op de Jaap Edenbaan in Amsterdam

De Jaap Edenbaan in Amsterdam opent dit weekend de nieuwe 400-meterbaan. Kijk hier terug naar de Nederlandse kampioenschappen van 1965, die werden gewonnen door de schaatstalenten van die tijd: Stien Kaiser en Ard Schenk. 

De Jaap Edenbaan is al meer da zestig jaar oud. Precies in het weekend dat Henk van der Grift het WK allround van 1961 won, werd besloten tot om dit schaatsonderkomen te bouwen. Op 21 februari 1961 was het daarom dubbel feest voor de Nederlandse schaatsers: een wereldtitel én de komst van de eerste kunstijsbaan van ons land. Eindelijk konden de Nederlandse toppers in eigen land trainen.

Sportpolitiek

De Jaap Edenbaan is niet alleen aan Van der Grift te danken, alhoewel de vreugde vanwege zijn wereldtitel het beslissende zetje was – al helemaal in een tijd dat Nederlands schaatssucces niet vanzelfsprekend was. De eerste plannen voor een kunstijsbaan in Amsterdam zijn namelijk van veel eerder, al in 1955 was er een voorstel voor een commerciële sporthal naast het Olympisch Stadion, inclusief een kunstijsbaan van 60 bij 26 meter. Het werd nooit uitgevoerd, ondanks het groeiende tekort aan sportaccommodaties.

In 1958 richtte de Amsterdamse tafeltennisser Cor du Buy het Sociaal Verbond en Sportbelangen op, een stedelijke politieke partij die meer aandacht wilde voor sport. “We hebben geen winterwielerbaan, geen kunstijsbaan en er zijn te weinig sportzalen, renbanen en sportterreinen. Het Amsterdams verenigingsleven komt in de verdrukking door de zalennood.”

In november 1960 riep ook de KNSB op tot een kunstijsbaan, waarna zelfs het communistische dagblad De Waarheid zich bemoeide met deze besluiteloosheid: ‘Geen prettig vooruitzicht voor een land dat een Jaap Eden voortbracht, maar ook reactionaire politici voortbrengt die de sport in ons land elke behoorlijke basis onthouden.’

Stichting Sportinitiatieven Amsterdam

De Stichting Sportinitiatieven Amsterdam, opgericht in 1958 met vooraanstaande sportofficials als Ben Arts, Kick Geudeker, Hans van Swol, Hans Tetzner en Adrie Zwartepoorte, speelde uiteindelijk de doorslaggevende rol op bestuurlijk gebied. In december 1960 vertelde stichtingsvoorzitter Jaspers voor het eerst over de plannen voor een ijsbaan in Amsterdam, als reactie op voorzitter van de Nederlandse IJshockeybond, mr. J. A. C. Bierenbroodspot, die hierover in het openbaar had gesproken. “Wij hebben er zolang mogelijk mee gewacht, om niet onvoorbereid voor de dag te komen en Amsterdam niet nog meer de naam te geven van de stad waar alleen maar plannen worden gemaakt.”

Met succes, want twee maanden later nam de Nederlandse Sport Federatie inderdaad het besluit om een kunstijsbaan te bouwen in Amsterdam-Oost. Het Amsterdamse college van Burgemeester en Wethouders zegde diezelfde week een garantie van een half miljoen gulden toe, waarmee het benodigde miljoen was geregeld. Het enthousiasme was daarna zo groot dat nog voor de opening van de nieuwe baan hardop werd gedroomd over de organisatie van het WK allround van 1963 in Amsterdam – helaas tevergeefs.

Op 22 september 1961 werd bekend dat de nieuwe baan vernoemd zou worden naar Jaap Eden, ‘om de herinnering aan deze roemrijke sportman vast te leggen’. Precies drie maanden later kreeg kleinzoon Jaap Eden III de eer voor de officiële opening. “Hierbij geef ik deze ijsbaan de naam van mijn grootvader Jaap Eden.”