Oudste Nederlandse schaatsfilms zijn uit 1917

De oudste Nederlandse schaatsfilms werden in 1917 gemaakt, onder meer van de Elfstedentocht.

De winter van 1917 was volgens schaatshistoricus Marnix Koolhaas de eerste strenge winter in Nederland sinds de uitvinding van de film. Dat betekende dat voor de eerste keer werd gefilmd op het Nederlandse ijs, zodat we mooie beelden hebben uit die tijd. Niet dat dit heel makkelijk ging met de enorme apparatuur van die tijd, maar we krijgen wel een mooie indruk hoe het schaatsen bijna een eeuw geleden werd beleefd in ons land.

Heerenveen

Zo is er opname uit dat jaar van IJsbaan Thialf in Heerenveen, toen natuurlijk nog in de open lucht. Het zijn de oudste opnames die we hebben van Thialf. Kijk maar:

Het is opvallend is dat dit opnames zijn van langebaanwedstrijden, omdat in Friesland in die tijd vooral op de korte baan gereden. Koolhaas denkt dat we hier hoogstwaarschijnlijk kijken naar het kampioenschap van Friesland, dat op 29 januari 1917 werd gereden.

Koolhaas herkent in deze beelden oude schaatsgezegden als Op het ijs kent men ’s lands wijs en Op het ijs is ieder gemeen, die geen meid heeft, die kiest er één.

“Alle klassen waren gelijk op het ijs,” aldus Koolhaas. “Je ziet op die film iedereen rondrijden: jongens met petten, vrouwen met prachtige hoeden, mannen met bolhoeden. Het enige wat ze gemeen hebben, is dat gezamenlijke schaatsen. Dat is in deze film uit Heerenveen voor het eerst goed vastgelegd.”

Holland in ijs

Een compleet overzicht van deze koude winter werd gemaakt door Willy Mullens in de film Holland in ijs.