Precies zestig jaar geleden nam kunstschaatster Sjoukje Dijkstra afscheid van de wedstrijdsport

Op 2 maart 1964 kreeg Sjoukje Dijkstra een huldiging in haar woonplaats Amstelveen. Het bleek later ook haar afscheid van de wedstrijdsport. 

Sjoukje Dijkstra was in 1964 de eerste Nederlander met goud op de Olympische Winterspelen. Ze werd geboren in het Friese Akkrum, maar nog voor haar eerste verjaardag verhuisde ze met haar familie naar Amstelveen.

In 1962 won Dijkstra als eerste Nederlander het WK Kunstschaatsen. Vanaf 1959 werd zij zes jaar achter elkaar uitgeroepen tot de beste sportvrouw van Nederland – nooit meer geëvenaard.

Hand in hand

Precies zestig jaar geleden kwam dit allemaal bij elkaar tijdens het hoogtepunt van haar loopbaan met olympisch goud in Innsbruck. Op 1 maart 1964 voegde Dijkstra er in Dortmund een wereldtitel aan toe, de derde op rij. En dat gebeurde ook nog eens met een enorme overmacht, tot vreugde van de duizenden Nederlandse supporters.

‘In de nacht van zaterdag op zondag liepen twee van top tot teen in rood-wit-blauw geklede Nederlanders gearmd over een plein in het slapende Dortmund,’ schreef Het Parool hierover. ‘Ze zongen het lied, dat men sinds zaterdagavond in deze Westfaalse stad als het Nederlandse volkslied beschouwt: Hand in hand kameraden, voor Sjoukje één.’

Zo werden in één alinea twee opmerkelijke zaken beschreven. Ten eerste ws het lied Hand in hand in 1964 nog niet geclaimd door Feyenoord-supporters. Daarnaast liepen Nederlanders zestig jaar geleden al in de nationale kleuren bij internationale sportevenementen.

Comité Sjoukje

In haar woonplaats werd Dijkstra gehuldigd voor al die successen. Het dorp was natuurlijk verschrikkelijk trots op haar beroemdste inwoner. Al in 1960 was Comité Sjoukje opgericht, dat met zekere regelmaat zulke spontane huldigingen organiseerde na wéér een sportief hoogtepunt.

Voor het feest van zestig jaar geleden was een draaiboek gemaakt: ‘Omstreeks 19.45 uur vertrekt de stoet van Plein 1960 naar het Casimir Lyceum.’ De Telegraaf had er zin in na de vreugde-explosie in Dortmund: ‘Vanavond weer zulke taferelen in Amstelveen?’

Tijdens de rondrit stonden er tienduizenden mensen langs de route, die door de Koninklijke Marechaussee in bedwang werden gehouden. Op het lyceum kreeg Dijkstra de gouden eremedaille van de gemeente. Langs de route hingen spandoeken met wederom de tekst Geen woorden maar daden.

Onderwijsinspectie

Uit de archiefstukken blijkt dat er tijdens deze huldiging voor bijna 800 gulden aan drank was uitgegeven – in onze tijd te vergelijken met ongeveer 2250 euro. Een brief van de Onderwijsinspectie van 5 maart 1964 laat zien waarom die kosten zo hoog waren: ‘Hierbij deel ik U mede, dat mij gebleken is, dat vele jeugdige personen, waaronder diverse leerlingen van onderwijsinstellingen van onze gemeente op maandagavond j.l. in de gelegenheid zijn geweest op overmatige wijze sterke drank te drinken, waardoor is voorgekomen, dat o.a. Don Swaab, leerling van Theo Thijssenschool dronken is thuis gekomen en de volgende dag de school niet kon bezoeken.’

Onder verantwoordelijkheid van de gemeente Amstelveen had een aantal scholieren zich op de gratis drank gestort, wat de Gemeentelijk Inspecteur van het onderwijs niet waardeerde. ‘Ik kan mij voorstellen,’ schreef W.A. Steenbergen, ‘dat vele ouders er terecht bezwaar tegen hebben.’

Namens de moeder van Don Swaab zegde de onderwijsinspectie meteen toe dat de gemeente Amstelveen maatregelen zou nemen om herhaling te voorkomen. Het scheelde dat Dijkstra daarna nooit meer gehuldigd hoefde te worden, want zij stapte in 1964 definitief over naar de IJsrevue. En zo werd dit feest met terugwerkende kracht het officiële afscheid van Sjoukje Dijkstra van de wedstrijdsport.