Prinses Wilhelmina maakt den wensch kenbaar om het schaatsenrijden te leeren
Al onder koning Willem III toonde het koningshuis belangstelling voor de schaatssport – in ieder geval genoeg om de kranten te halen.
Koningin Wilhelmina in 1893 op het ijs, foto via CODA, daarna ingekleurd
Prinses Wilhelmina was in januari 1887 nog maar zes jaar oud toen ze schaatslessen wilde hebben. Het bericht stond in alle kranten. ‘De kleine prinses Wilhelmina heeft aan Z. M. den Koning den wensch kenbaar gemaakt om het schaatsenrijden te leeren. In dien wensch heeft Z. M. toegestemd. De eerste oefeningen zullen plaats hebben binnen een besloten terrein.
Aan den fabrikant van schaatsen den heer K. T. Hoekstra, te Warga, werd voor de Prinses een paar schaatsen besteld, dat gisteren, door tusschenkomst van den heer Titus Postma, keurig gemonteerd is verzonden.’
Ongetwijfeld hebben duizenden mensen dit vertederd gelezen, maar hoe zou dat bericht toch in de kranten zijn gekomen? Waarom vond het Koningshuis het belangrijk om dit mee te delen aan het Nederlandse volk? We hoeven er echt niet vanuit te gaan dat bovenstaande mededeling per ongeluk was uitgelekt, waarna de vaderlandse pers er genadeloos misbruik van maakte. En dat de koning ’s ochtends woedend met zijn vuist op de stapel couranten sloeg en een intern onderzoek gelaste.
Het was gewoon p.r., zoals we dat in onze eeuw noemen, want om heel eerlijk te zijn is het niet zo heel belangrijk dat een zesjarig meisje wil leren schaatsen. En dat papa daarom schaatsen voor zijn lieveling koopt. Het enige detail dat we eigenlijk nog missen in deze berichtgeving is dat Wilhelmientje haar lieve papa uit dank een knuffel gaf.
Ondertussen was in diezelfde maand meer nieuws over de koninklijke belangstelling voor de schaatssport. Volgens de Nieuwe Rotterdamsche Courant zou koningin Emma aanwezig willen zijn bij aangekondigde internationale schaatswedstrijden in Slikkerveer. Ook koning Willem III en Wilhelmina zouden meekomen, mits die wedstrijden door zouden gaan en niet door een weersverandering zouden worden afgelast.
De vooruitzichten waren in ieder geval niet goed. ‘De barometers staan treurig,’ somberde De Leeuwarder Courant, ‘de weerberichten uit het buitenland luiden treurig, de stemming der schaatsrijders is treurig, en vreezende dat ik u morgen het uitstel van de wedstrijden zal hebben te seinen is ook het einde mijner correspondentie treurig.’
Ondanks deze onzekerheid was alleen al de aankondiging van een koninklijk bezoek aan schaatswedstrijden opmerkelijk – al helemaal in combinatie met de aangekondigde schaatslessen van de zesjarige prinses. Hierdoor kreeg de schaatssport een nationaal belang, en dat al in 1887.
En dan te bedenken dat het nog niet eens zeker was dat dit bezoek door zou gaan!
Koninginneschaatsen of Wilhelminaschaatsen. Foto via het virtuele Schaatsmuseum
Ondertussen ontving Wilhelmina de gewenste schaatsen. Van werkelijk alle details werden de krantenlezers op de hoogte gesteld: ‘Door den gunstig bekenden fabrikant van schaatsen, den heer K.T. Hoekstra te Warga, is gisteren een paar schaatsen verzonden, dat hem voor prinses Wilhelmina was besteld. De verzending geschiedde door tusschenkomst vnn den heer Titus Postma alhier, die voor eene allerkeurigste monteering der schaatsen had gezorgd.’
De schaatswedstrijden in Slikkerveer werden uiteindelijk gehouden, alhoewel maar één dag vanwege de slechte weersomstandigheden. Toch bleef koninklijk bezoek achterwege en bleef een lege plek over bij het evenement. Dat blijkt uit een verslag van het Rotterdamsch Nieuwsblad: ‘Op het terrein is in ’t midden der baan een tribune opgericht voor de Koningin, waarop de vlaggen van Nederland, Oranje, Waldeck Pyrmant en Pruisen wapperen.’
Zo zagen de leden van de koninklijke familie niet dat Willem-Jan van Vollenhoven als beste Nederlandse schaatser eindigde – inderdaad familie van Pieter van Vollenhoven, de echtgenote van prinses Margriet. Om precies te zijn was deze schaatser de grootvader van Pieter.
Misschien kreeg Wilhelmina op die dag haar eerste les op de schaatsen van ‘den heer K.T. Hoekstra te Warga’. Waarbij in dit verhaal werkelijk alles samen komt, omdat de zoon van deze schaatsbouwer, Minne Hoekstra, in 1909 de eerste officiële Elfstedentocht zou winnen.
Koningshuis, schaatsen, Pieter van Vollenhoven en de eerste Elfstedentocht. Wat wil de pr-machine van het Koninklijk Huis nog meer?
