Reinier Paping won de Tienstedentocht van 1963
Op 18 januari 1963 werd de meest legendarische Elfstedentocht ooit gereden. De Leeuwarder Courant plaatste daarna een boze brief, omdat de stad officieel niet op de route lag, een Tienstedentocht dus.
De finish van 1963. Foto Joop van Bilsen via het Nationaal Archief
De start van de Elfstedentocht van 1963 was op het Van Harinxmakanaal, net buiten de stadsgrenzen van Leeuwarden. De finish was ook nog eens acht kilometer van die grens verwijderd, op het ijs van de Grote Wielen. De schaatsers hebben die dag daarom niet door Leeuwarden zelf gereden.
Dat zat sommige inwoners van die stad niet lekker. ‘Als echte Leeuwarder moeten mij toch enkele dingen van hét hart over deze tienstedentocht,’ aldus brievenschrijver R.C., ‘want daar hou ik het bij.’ Om te beginnen vond de auteur het onverantwoord dat er een tocht was gehouden met slecht ijs en veel sneeuw.
‘En dan komt onze stad volkomen buiten deze Elfstedentocht te liggen. ledere Leeuwarder zal het met mij eens zijn, dat dit een dooie boel is voor onze stad. Wat is het niet mooi als er die echte sfeer heerst achter de Prinsentuin met z’n Oldehove en dan de Elfstedentocht. Nee heren bestuursleden, er is geloof ik zo geredeneerd: och, laten wij deze tocht maar uitschrijven, dan hebben wij het maar gehad met dat gezanik van buiten onze provincie.’
Smeltend ijs
De brievenschrijver had gelijk dat de voorgaande tochten nog wel in het centrum van Leeuwarden eindigden, maar de PEB-energiecentrale looste daar te veel warm water. Het ijs smolt daar dus, nogal vervelend voor een schaatsmarathon. Dat was dan ook de reden om in 1963 te verhuizen naar de Grote Wielen, waar het overigens ook nog maar net goed is afgelopen vanwege extreme drukte op het ijs toen winnaar Reinier Paping arriveerde.
In 1968 viel daarom het besluit om nooit meer een finish aan te leggen binnen de stadsgrenzen. ‘Zelfs al zou het hard doorvriezen en de waterwegen zouden binnen de Leeuwarder stadsgrenzen sterk genoeg worden, dan zal burgemeester J. Brandsma als hoofd van de politie wel bezwaren hebben,’ schreef dagblad De Tijd op 14 december 1968.
En zo ligt sinds 1985 de eindstreep op de Bonkevaart, buiten het centrum van Leeuwarden, ook al is de energiecentrale inmiddels alweer verdwenen.
