Schaatsende soldaten stonden paraat tegen de Duitse vijand
In de koude winter van 1939 en 1940 trainde een Nederlands schaatspeloton op gevechtshandelingen op het ijs. ‘Het ijs is een bondgenoot,’ aldus het leger. De Duitsers trokken zich er niets van aan.
Foto’s via Europeana
Ruim tachtig jaar geleden waren er nog militaire oefeningen met schaatspelotons. Het gaat te ver om die een hoofdrol toe te wijzen in onze nationale verdediging, maar in de zogenaamde mobilisatiewinter van 1939 en 1940 werden schaatsende soldaten wel gebruikt voor binnenlandse propaganda.
Het 16e Regiment Infanterie
Op de website Schaatshistorie staat een mooi historisch overzicht van de band tussen krijgsmacht en het ijs. In de vorige eeuw waren er geen militaire confrontaties meer op het ijs, maar er werd wel op getraind, vooral voor de conditie. In de jaren dertig kwam er een schaatseenheid bij het 16e Regiment Infanterie, getraind voor militaire acties op ijs. Het was ook bedoeld om mooie foto’s van te maken voor ronkende reportages in de populaire weekbladen.
Met de zeer strenge winter van 1939/40 gebeurde dat dan ook met militairen op het ijs bij Leusden. ‘Het ijs is voor den verdediger, voorzoover hij met schaatsen is uitgerust, een bondgenoot, hetgeen bleek bij oefeningen, waarbij schaats-patrouilles opdracht hadden, verloren gegane punten in het zgn. voorterrein te hernemen. Het medevoeren van een lichten mitrailleur ondervindt geen bezwaren. In luttele oogenblikken is het object bereikt.’
Weekbladen als Het Leven en Panorama plaatsten uitgebreide fotorapportages met een duidelijke boodschap: op het Nederlandse ijs staat ons leger paraat. Het heeft op de vijand alleen weinig indruk gemaakt, want bij de Duitse inval was de minimumtemperatuur zes graden bóven nul, zodat er nergens ijs lag. En dan kwam de vijand ook nog eens met vliegtuigen in plaats van schaatsers – helemaal flauw.
Het was voor het Nederlandse leger in ieder geval wel duidelijk geworden dat schaatsende soldaten niet zo waardevol waren in de moderne oorlogsvoering.
