Terug naar 1973: een bezoekje aan de fabriek van de Viking Schaats in Amsterdam

Op de Sinterklaasavond van 1947 werd er aangebeld bij het huis van schaatser Jaap Havekotte. Niet Sinterklaas, maar schaatsenmaker Co Lassche stond voor zijn deur, “bij wijze van surprise”. Het was het begin van de Viking Schaatsfabriek, die in 1973 nog in Amsterdam stond.

Jaap Havekotte uit Diemen behoorde in de jaren veertig van de vorige eeuw tot de nationale schaatstop. Op het NK allround van 1942 in Zutphen liep hij maar net de nationale titel mis. Zo was hij een bekende verschijning in de nationale schaatswereld.

Co Lassche uit Durgerdam maakte al vóór de oorlog schaatsen voor eigen gebruik, als 18-jarige jongen. Na de oorlog ging hij hiermee verder. Vanwege het heersende materiaaltekort maakte hij die uit de blikken, die de Geallieerden boven Nederland hadden uitgegooid tijdens de voedseldroppings, de zogenaamde Welfare-biscuitblikken. Het lukte Lassche alleen niet om zijn schaatsen in de winkels te krijgen, omdat de winkeliers die pas wilden verkopen als Havekotte de kwaliteit had gegarandeerd.

Vakman

Op Sinterklaasavond 1947 bracht Lassche daarom een onaangekondigd bezoek aan Havekotte. De schaatser sprak hierover in januari 1949 in het tijdschrift Sportief. “Er werd bij wijze van surprise bij me thuis gebeld,” zei hij over Lassche. “Hij zei me dat hij een paar winkels was af geweest, maar dat de winkeliers de schaatsen niet wilden verkopen alvorens ze van mij een certificaat van deugdelijkheid hadden verkregen. Het waren Noorse schaatsen. Ik bekeek ze heel grondig en kwam tot de conclusie dat ze slecht waren, maar dat de maker desondanks een eersteklas vakman moest zijn. Hij kón het! Dat zag ik direct.”

Bij het tweetal ontstond daarop het idee om Noren te fabriceren, waaraan zo kort na de oorlog een groot tekort was in ons land. “Deze jongen,” aldus Havekotte, ”die in staat was tot in de puntjes verzorgd werk af te leveren, zou de schaatsen kunnen maken die ik hem voortekende. En zo is het begonnen.”

Als paarden

Lassche maakte 25 paar schaatsen van beter materiaal, waarvoor Havekotte het alleenrecht van verkoop kreeg. Tijdens een eerste publieke verkoop begin 1948 op de Jaarbeurs in Utrecht werden er maar liefst 340 paar verkocht! Er moesten dus snel nieuwe exemplaren worden gemaakt. “Wij begonnen als paarden te werken. Van ‘s morgens acht tot ‘s avonds tienen.”

Havekotte en Lassche startten in februari 1948 een compagnonschap met een werkplaats in de Gerard Doustraat. Korte tijd later volgde een fabriek in de 3e Oosterparkstraat met een bijkantoor in de Ceintuurbaan. In het eerste jaar werden 1500 paar verkocht; het doel voor 1949 was 5000 exemplaren.

De omzet groeide spectaculair, maar de samenwerking tussen Lassche en Havekotte kwam al in 1952 tot een eind vanwege een meningsverschil. Havekotte ging verder met Viking, dat inmiddels vanuit Almere al meer dan een halve eeuw levert aan de internationale schaatsgrootheden – van Ard Schenk tot Ireen Wüst.

En zo zorgde Co Lassche in 1947 voor de grootste Sinterklaassurprise uit de Nederlandse sportgeschiedenis: de geboorte van de Viking Schaats.