Het is de honderdste geboortedag van Roepie Kruize, stamvader van een hockeydynastie

Jan Hendrik Roepie Kruize werd geboren op 18 januari 1925. Nog steeds is die achternaam heel bekend in het hockey. 

Roepie Kruize scoort in 1950 tegen Frankrijk. Foto Van Oorschot via het Nationaal Archief

Er zijn maar weinig straten vernoemd naar een hockeyer, maar in Amsterdam ligt de Roepie Kruizestraat, tussen de Faas Wilkestraat en Kea Boumanstraat. Opmerkelijk, want Kruize maakte toch vooral naam buiten Amsterdam.

Roepie

Jan Hendrik Roepie Kruize werd in 1925 geboren in Heemskerk. De hele familie deed aan hockey: zijn zussen Els en Sieke en broer Gerrit, roepnaam Ekkie. In 1929 verhuisde de familie Kruize naar de Jacob Marisstraat 4 in Amsterdam, achter het Vondelpark. Els en Sieke werden lid van AH&BC en kwamen in die tijd namens die club uit voor het nationale team. Eind jaren dertig werd deze Amsterdamse periode afgesloten en verhuisde het gezin naar Blaricum.

Roepie groeide daarna uit tot één van de belangrijkste hockeyers van zijn tijd, al als 14-jarige uitkomend in het eerste van Laren. Na de oorlog ging hij naar HHIJC, het huidige Klein Zwitserland. Als 36-jarige was hij nog altijd gevreesd om zijn dodelijke schot. In 56 interlands scoorde hij 69 maal. Op de Olympische Spelen van 1948 won hij brons; vier jaar later zilver. Broer Ekkie deed in 1956 mee aan de Spelen, maar dan als aanvoerder met het Amerikaanse team.

Bij zijn overlijden in 1992 werd hij herinnerd door een onnavolgbaar goalinstinct, aldus NRC Handelsblad. Hij maakte onderdeel uit van ‘de nu nog legendarische Nederlandse ploegen van de Olympische Spelen van Londen (1948 en brons) en Helsinki (1952 en zilver).’

Twee jaar lang had Roepie hoogstpersoonlijk het debuut van Ties in Oranje tegengehouden bij bondscoach Ab van Grimbergen

Stamvader

Tot in onze tijd toe is de familie Kruize een begrip in het internationale hockey. Zijn zoons Ties, Hans en Hidde bereikten allemaal het Nederlands elftal. Hidde is weer de zoon van Ties en speelde van 2011 tot en met 2013 in Amsterdam.

Ties werd veruit de bekendste met 202 interlands en 167 doelpunten. Roepie was zelf zo’n beetje de eerste om dat talent te herkennen, maar dacht eerst aan de maatschappelijke loopbaan van zijn zoon, zo schreef NRC Handelsblad in 1972. ‘Twee jaar lang had Roepie hoogstpersoonlijk het debuut van Ties in Oranje tegengehouden bij bondscoach Ab van Grimbergen, die regelmatig bij de familie Kruize in Den Haag op bezoek kwam om te kijken of Roepie zich niet had bedacht en Ties toch toestemming kon krijgen voor het debuut.’

Roepie Kruize in 1969, foto Eric Koch via het Nationaal Archief

Dat Ties daarna met het Nederlands elftal hij twee keer de Champions Trophy won en 1973 ook nog eens wereldkampioen werd, was voor hem dan extra bijzonder. Dat laatste evenement was trouwens in het Wagener Stadion met als laatste drie wedstrijden tegen Engeland, Duitsland en India – adembenemend spannend.

Ties Kruize speelde in al die wedstrijden een doorslaggevende rol met beslissende doelpunten. Na de zege op Engeland ontplofte het stadion, schreef Bep van Houdt in Het Vrije Volk: ‘Holland, Holland, stampte de massa super-inspirerend. En toen Ties Kruize gelijk had gemaakt daverde voor het eerst in de hockey-historie de zilvervloot door het Wagener Stadion.’

Ties Kruize in 1971, foto Hans Peters via het Nationaal Archief

De finale tegen India was live op de Nederlandse tv – als eerste hockeywedstrijd ooit. En terecht, zorgde Kruize wederom voor de beslissing, want na een weergaloze thriller stond het 2-2 (twee keer Kruize) en kwam er een strafballenserie die Nederland won. ‘Alles wat de televisie dit weekeinde te bieden bad,’ verzuchtte een recensent, ‘viel in het niet bij de sensationele hockey-slag in het Wagenaar-stadion.’

Na Amsterdam 1928 was dit een nieuw hoogtepunt voor het Nederlandse hockey, want in de vijf volgende jaren kreeg de Hockeybond 30.000 nieuwe leden. “Door het WK,” zei Ties Kruize in 1990, “kwam het hockey in een heel ander daglicht te staan. De mensen zagen dat het zeker niet alleen door rijkeluiszoontjes werd gespeeld.”

Eigenlijk verdient Ties Kruize een straatnaam in Amsterdam, maar dat kan niet. Die achternaam is tenslotte al vergeven.