In Nederlands-Indië werd eerder over korfbal geschreven dan in Nederland zelf
De oudste melding van korfbal is uit 1901. En dan niet in Nederland, maar in de kolonie.
DEV – Quick II tijdens de korfbaldag van 1904 in Amsterdam. Foto via Stadsarchief Amsterdam
Korfbal is een Nederlandse uitvinding met een doorslaggevende rol voor de Amsterdamse leraar Nico Broekhuysen. Volgens het officiële verhaal maakte hij in 1902 tijdens een bezoek aan het Zweedse Nääs kennis met ringboll, een balsport waarbij gemengde teams met jongens en meisjes probeerden een bal te gooien door een ring op drie meter hoogte. Terug in Amsterdam paste hij de regels naar behoeven aan en introduceerde het spel onder zijn leerlingen.
Het oudste verhaal over korfbal in een Nederlandse krant is ook uit dat jaar, in Het Algemeen Handelsblad van 30 september 1902, getiteld Het nieuwe spel en geschreven door C. Vrij, schoolhoofd uit Amsterdam. Opvallend is dat hierin wordt verwezen naar een verhaal uit september 1901 in De Gids als oorsprong van de sport, dus van vóór de reis naar Zweden.
Deze variant was echter nog niet degene, die door Broekhuysen bekend zou worden, zo meldt onderzoeksinstituut Huygens ING: ‘Volgens recent onderzoek was “ringball” een vorm van basketbal, dat gemengd werd gespeeld in drie velden met bodemloze korven in de uiterste vakken. Het was de bedoeling dat de spelers de bal zo vaak mogelijk door de ijzeren ring gooiden. Overigens hadden M. Vrij en L.B.A. Ulehake, respectievelijk directeur en leraar van de Bloemendaalsche Schoolvereeniging, in de zomer van 1901 ook ringball leren kennen op de cursus in Nääs. Zij lieten het naderhand door hun leerlingen in Bloemendaal spelen, maar zij spanden zich niet in om het spel verder te verbreiden.’
Nota bene in een krant in Nederlands-Indië, Het Bataviaasch Nieuwsblad, werd al op 9 augustus 1901 ook al over korfbal geschreven, gespeeld in Nääs. Zo wordt duidelijk dat de oervariant van korfbal in ieder geval al in 1901 bekend was, maar dat Broekhuysen pas een jaar later ervoor heeft gezorg dat deze sport in de huidige vorm werd ingevoerd.
In een boekje van 10 januari 1904 staan de officiële spelregels, ‘vastgesteld op de Algemeene Vergadering van den Nederlandschen Korfbal-bond’ – hier lezen. Twee jaar eerder was er ook al een brochure met de spelregels verschenen.
De sport is daarna vooral in Nederland populair geworden, en enigszins in België. Zowel in 1920 als in 1928 was het een demonstratiesport op de Olympische Spelen van Antwerpen en Amsterdam. Nog steeds hopen sommige korfballiefhebbers dat hun sport ooit écht olympisch wordt, maar zolang er een kans is van honderd procent dat Nederland dat toernooi gaat winnen is er geen enkele aanwijzing dat het Internationaal Olympisch Comité iets met die signalen doet.
