De Telegraaf was honderd jaar geleden ook al boos omdat er een sporter met een haarband speelde

Memphis Depay droeg een haarband tijdens Nederland – Canada. Hij stapt daarmee in de voetsporen van Suzanne Lenglen, die dat een eeuw geleden al deed.

Suzanne Lenglen in 1922 op Wimbledon. Foto uit het publieke domein via Europeana / National Library of France

Na afloop van de interland Nederland – Canada stelde Valentijn Driessen van De Telegraaf enkele vragen aan bondscoach Ronald Koeman. Hij wilde onder meer het standpunt van de bondscoach weten over de haarband van Depay.

Ook op andere plekken werd dit besproken alsof dit een probleem is. Toch is de hoofdband al minstens honderd jaar een bekend verschijnsel in de sport, waarna die ook in de maatschappij een populair attribuut werd.

Mademoiselle Lenglen

Suzanne Lenglen was na de Eerste Wereldoorlog de grote sensatie van de internationale tennissport. Tijdens Wimbledon in 1919 verscheen ze met een haarband, in die tijd ook een bandeau genoemd. Erg sportief en erg bon ton, zo vond Het Nieuws van den Dag voor Nederlands-Indië. Het was zo nieuw en opvallend dat er werd gesproken over een haarband à la Mademoiselle Lenglen.

Zonder Lenglen had de internationale vrouwensport er heel anders uitgezien, ook buiten het tennis. Ze groeide uit tot het symbool van de hervonden nationale trots van Frankrijk. Zo verwierf ze in haar land bijnamen als De Goddelijke, Onze Suzanne en De Koningin.

Eén van haar vele sportieve hoogtepunten was de olympische titel in 1920 in Antwerpen op de eerste Olympische Spelen ná die vreselijke wereldoorlog. Toen ze zich meldde voor dat event stelde ze zichzelf voor als The Great Lenglen. Niemand vond het gek, zo ver reikte haar roem toen al. Als zesvoudig winnares van Wimbledon bevestigde ze haar status keer op keer, in die tijd beschouwd als het officieuze wereldkampioenschap.

De invloed van Lenglen was veel groter dan alleen op de tennisbaan, want zij weigerde nog langer om in lange jurken en een korset te spelen. Zij bevrijdde de sportvrouw letterlijk uit de verstikkende ketenen. Speciaal daarvoor liet ze haar eigen tenniskleren ontwerpen, die meteen populair werden in de dagelijkse mode. Ze droeg make-up tijdens haar wedstrijden, toen revolutionair. Ze was daarmee niet alleen de eerste internationale megaster van de vrouwensport, maar ook een mode-icoon.

Haarband

De haarband behoorde tot haar repertoire, ruim een halve eeuw voordat Bjorn Börg met ditzelfde accessoire de tenniswereld opschudde. Het gebruik hiervan sloeg zelfs over naar de mannensport, want in 1924 speelde de doelman van het Engelse voetbalelftal met een bandeau-Lenglen.

Zo begon de sport dankzij deze Franse tennisvrouw aan een compleet nieuw tijdperk, wat in 1926 nog eens werd benadrukt bij een parade van alle levende Wimbledon-winnaars sinds 1877. ‘De oude en de nieuwe vrouwelijke kampioenen vormden een sterke tegenstelling,’ schreef Het Vaderland. ‘De vroegere kampioenen waren groot en breed terwijl Lenglen en de andere bekende tennisvrouwen van dezen tijd meestal klein en zeer slank zijn. Het contrast zou nog sterker zijn geweest, indien allen in de tenniskleeren van haar tijd waren verschenen, de oudere kampioenen in haar lange jurken, haar pofmouwen en haar stroohoeden, de jongere in haar kniejurken zonder mouwen en haar haarbanden.’

Zedelijkheid

Dit zelfbewustzijn van Lenglen schokte de sportwereld, wat een bekend en terugkerend patroon is in de vrouwensport, zo zei Freeke Claessens in 1988 na een onderzoek naar emancipatie in de sport. “Als je het door de eeuwen heen bekijkt, zie je dat vrouwen steeds het mikpunt waren van kritiek als zij een nieuwe sport wilden beoefenen. Altijd werd de zedelijkheid erbij gehaald. Als je leest wat allemaal onzedelijk werd gevonden, dan lach je je dood.”

Zo ging het ook bij de haarband van Lenglen, die te schokkend werd geacht om af te drukken in kranten. Op foto’s werden die vervangen door een hoedje.

De Telegraaf was in 1924 dan ook vreselijk blij toen de populariteit van Lenglen weer afnam. Volgens de krant was de bandeau-Lenglen al veel te lang in de mode geweest.

Precies honderd jaar later windt diezelfde krant zich opnieuw op over een haarband in de sport.