Sportduo’s tot in de dood: Sjoukje & Joan, Kea & Henk, Abe & Sipke

Het sportduo Sjoukje Dijkstra en Joan Haanappel is heel kort na elkaar overleden. Dat is eerder ook al eens gebeurd.

Sjoukje & Joan in 1960, foto Harry Pot via het Nationaal Archief

Nog geen drie maanden geleden overleed Joan Haanappel, samen met Sjoukje Dijkstra de pioniers van het Nederlandse kunstrijdster. Ze kenden elkaar sinds 1949 van de kunstijsbaan in Den Haag, waarna ze hun hele leven hebben gewijd aan hun sport.

Aan deze unieke vriendschap kwam op 23 februari een einde na het overlijden van Haanappel. Zeventig dagen later stierf Dijkstra.

Kea & Henk

Tennisster Kea Bouman was bijna honderd jaar geleden de eerste Nederlandse vrouw die een olympische medaille won. Op 21 juli 1924 speelde samen met Henk Timmer het gemengde dubbel voor de derde plaats, wat ze wonnen. Ze trainden vaak gezamenlijk en bleven daarna hun hele leven goed bevriend.

Bouman schreef na die bronzen medaille nog veel meer geschiedenis, want in 1927 won ze in Parijs als eerste Nederlander een grandslamtoernooi – bijna zeventig jaar eerder dan Richard Krajicek. Ook was ze de eerste tennisser uit ons land die in de top tien van de wereld stond. Timmer groeide na 1924 uit tot de beste Nederlandse tennisser tot Tom Okker.

Op 13 november 1998 overleed Timmer in Bilthoven, 94 jaar oud. Precies vier dagen later stierf Bouman in Delden, ook 94 jaar oud.

Kea Bouman en Henk Timmer, foto’s uit het publieke domein via Wikicommons

Abe & Sipke

De Elfstedentocht van 1933 kende een vreemd einde. Abe de Vries en Sipke Castelein hadden als eerste twee rijders namelijk niet in de gaten dat ze gezamenlijk over de finishlijn waren gereden.

‘Toen wij in het oosten Leeuwarden binnen reden,’ schreef De Vries later, ‘ging de wedstrijdleiding het ijs op en liet men een politie-agent met zijn schaats een streep over het ijs trekken, zo’n 200 meter voor de Groenweide. Ik reed daar argeloos als eerste overheen, gevolgd door Sipke. Nergens was een bord met FINISH of FINISH 200 meter of FINISH 100 meter en zo was ik ongewild en ongemerkt eerste geworden.’

Abe & Sipke in 1933

Daar was De Vries het niet mee eens: ‘Ik vond dat wij bedonderd waren, wel was ik misschien iets sterker dan Sipke maar wij waren geen van beiden gewaarschuwd door enig taal of teken dat hier de eindstreep was.’ Elfstedenvoorzitter Mindert Hepkema was het hiermee eens en gaf Castelein daarna ook een gouden medaille.

Daarmee is De Vries nog steeds de enige Elfstedenwinnaar die protesteerde tegen zijn eigen overwinning. Vanwege die onzichtbare finishlijn was deze editie ook de eerste met méér dan één winnaar, zodat Abe & Sipke voor altijd met elkaar door de sport waren verbonden.

Ieder leefde daarna zijn eigen leven, maar vanwege die ene Elfstedentocht waren er toch nog regelmatig ontmoetingen. In 1967 waren Abe & Sipke eregast bij de opening van de nieuwe schaatsbaan van Thialf, nog zonder dak. Bij de presentatie van één van de Elfstedenboeken van drs. J. Lolkama in 1986 liepen ze elkaar weer tegen het lijf.

Op 31 maart 1995 overleed Castelein in Wartena, 84 jaar oud. Nog in datzelfde jaar, op 17 december, volgde De Vries, 88 jaar oud.