Antonín Panenka was in 1972 in Nijverdal en maakte toen vijf doelpunten

Antonín Panenka is 75 jaar. In 1976 nam hij de beroemdste penalty aller tijden, die naar hem werd vernoemd. Vier jaar eerder speelde hij al eens in Nijverdal en scoorde vijf keer.

Antonín Panenka in 2013. Foto David Sedlecký via Wikicommons, CC BY-SA 3.0

Antonín Panenka is een voetballegende sinds hij in 1976 de EK-finale besliste tijdens de strafschoppenserie tussen West-Duitsland en Tsjechoslowakije. Volkomen onverwacht schoot hij de bal door het midden, in plaats van die in een hoek te plaatsen. Deze strafschop werd meteen naar hem vernoemd, inmiddels alweer bijna vijftig jaar geleden.

Misverstand

Op 26 juli 1972 was deze legende in oprichting al in Nijverdal voor een vriendschappelijke wedstrijd tegen een Nijverdals-Rijssense amateurcombinatie. De plaatselijke voetballiefhebbers verwachtten eigenlijk de komst van het nationale elftal van Tsjechoslowakije, zodat iedereen zich ophoopte rond de grijze spelersbus met kenteken AC 57-57. “Daar is het Tsjechische nationale elftal”, werd in eerbied gemompeld.

De teleurstelling was enorm toen bleek dat er geen internationals naar Nijverdal waren gekomen, maar de Praagse tweede divisieclub Bohemians. De bezoekende partij was weer verrast door deze teleurstelling, want die wist zelf niet beter dan dat zij was geboekt voor een oefenwedstrijd, die onderdeel uitmaakte van een internationale toer door West-Europa.

Het misverstand was ontstaan door de voetbalmakelaar Friedrich Donenfeld. Vanwege een verblijf in Tsjechoslowakije met Go Ahead Eagles was hij alleen telefonisch onbereikbaar, tot frustratie van voorzitter J. H. Twilhaar van de Nijverdalse club Eversberg. “Ik ben zeker van plan een hartig woordje met de heer Donenfeld te spreken”, beloofde hij. “Hij heeft mij bij herhaling meegedeeld, dat het nationale elftal van Tsjechoslowakije tegen ons zou komen spelen. Een week of zes geleden is daarover het eerste contact gelegd.”

De wedstrijd werd gewoon gespeeld, omdat die spelers van de Bohemians er tenslotte ook niets aan konden doen. “Ze zijn erg aardig,” vond Twilhaar, “en het kan ook zo nog een erg leuke wedstrijd worden. Maar over het bedrag dat ik aan Donenfeld moet betalen wil ik nog wel eens praten.”

Onder 23

Het werd zeker een leuke wedstrijd, want de Bohemians waren geen prutsers. Meer dan de helft van de selectie speelde namelijk in het Tsjechoslowaakse team onder 23 jaar, dat kort daarvoor de Sovjet-Unie had verslagen in de finale van het EK voor jeugdlandenteams.

Panenka was één van die jeugdinternationals, die speelde in Nijverdal, toen nog een onbekende speler op de Nederlandse velden. Een dag later kende Nijverdal en omgeving ongetwijfeld zijn naam na een wervelende voetbalshow.

‘Na de pauze,’ zo meldde Tubantia in het wedstrijdverslag, ‘kregen de ongeveer 1500 toeschouwers de rentree te zien van een van Bohemians’ beste spelers, Panenka. Gedurende enkele maanden was hij op non-actief nadat hij de afgelopen winter een bal waaraan een stukje ijs was blijven kleven, op een oog kreeg. Lange tijd is hij aan dat oog vrijwel blind geweest, maar de blessure is thans nagenoeg genezen.’

Panenka had in eigen land een reputatie opgebouwd als formidabel schutter, wat doelman Blauw snel ondervond. Binnen enkele minuten had hij drie keer gescoord, waarna er nog twee treffers aan werden toegevoegd – voor zover bekend helaas geen strafschop. Mede door die vijf doelpunten won zijn ploeg met 0-15!

Via de dagbladen is helaas niet meer te achterhalen wat Donenfeld nou precies had geregeld. Met terugwerkende kracht maakt het eigenlijk ook niet zoveel meer uit, want dankzij dat misverstand heeft de voetballegende Panenka wel vijf keer gescoord in Nijverdal.

Dit zijn de namen

Dit waren de spelers van het combinatieteam die in 1972 speelden tegen het Tsjechoslowaakse team – sorry: de Bohemians.

Doel: Smit (Sp. Rijssen), na de rust Blauw (Nijverdal)

Achter: Tromp (Vesos), Bolink (Excelsior ’31), Aal (Nijverdal), vervangen door Nieuwenhuizen (Excelsior ’31) en Lichtenbarg (Sp. Rijssen)

Midden; G. Zonnebeld (Eversberg), Imhof (Hulzense Boys) en Poorterman (DES)

Voor: D. Zonneheld (Eversberg), Ronhaar (Hulzense Boys), vervangen door Voort (Eversberg) en Kelder (Vesos)