Bekervoetbal op een autoloze zondag: Heerenveen – Feyenoord in 1973

Met een vertraging van een week is vanavond de bekerwedstrijd tussen Heerenveen en Feyenoord. Het was lastig om dit voor elkaar te krijgen, maar in 1973 zorgde dit duel pas echt voor heel veel gedoe, vooral door een onnavolgbare KNVB. Dit artikel lees je gratis, maar een donatie is mogelijk – onderaan deze pagina. 

De uitgestelde bekerwedstrijd tussen Heerenveen en Feyenoord. Foto Nationaal Archief

In de winter van 1973 zat Nederland met een tekort aan brandstoffen, omdat de olieproducerende Arabische landen ons land geen olie wilden leveren. Het was een protest tegen de pro-Israëlische houding van de toenmalige Nederlandse regering. Hierdoor was het van 4 november 1973 tot en met 6 januari 1974 verboden om op zondag met de auto te rijden.

Dit had grote gevolgen voor het Nederlandse voetbal, omdat het bijna onmogelijk werd om ver van huis een uitwedstrijd te spelen. De supporters ondervonden de grootste moeilijkheden om hun club overal in het land aan te moedigen.

Precies in die tijd, op zondag 11 november, moest Heerenveen – toen nog uitkomend in de eerste divisie – in eigen huis een bekerwedstrijd spelen tegen Feyenoord. Door de hautaine opstelling van de KNVB werd dat een groot probleem, omdat de bond de belangen van Ajax en Feyenoord hoger aansloeg dan een eerlijke wedstrijd.

Hopen op een volle bak

Toen de wedstrijd op 8 oktober werd aangekondigd, was er nog niets aan de hand. “Wij zijn bijzonder blij met Feyenoord als tegenstander”, zei de Friese club. “Je moet toch niet vergeten dat zo’n Heerenveen – Feyenoord voor de Friese voetballiefhebbers een prachtig evenement is.” En ook coach Laszlo Zalai zag het wel zitten: “Ik hoop dat een volle bak daarvan getuige mag zijn.” Hij wist toen nog niet dat dit een maand later een groot probleem zou zijn, want de wedstrijd zou worden gespeeld op een autoloze zondag.

De Nederlandse Spoorwegen en de Friese busmaatschappij FRAM hadden daarom al hun energie nodig om het supportersvervoer in goede banen te leiden. Namens FRAM kwam J. Waalkens met een waarschuwing: “Ik wil de mensen aanraden zo vroeg mogelijk van huis te gaan. Dan krijgen we een zekere spreiding.” Maar voordat het zover was, stelde de KNVB de wedstrijd uit naar 30 december.

Bondscoach Frantisek Fadrhonc had enkele dagen voor de wedstrijd namelijk overleg gehad met Ajax en Feyenoord, die hadden aangegeven dat ze uitstel wilden van hun bekerwedstrijden. Hiermee wilden ze hun internationals sparen, die een week later de allesbeslissende wedstrijd tegen België moesten spelen, waarin kwalificatie voor het WK van 1974 op het spel stond. De bekercompetitie moest maar wijken, ondanks alle getroffen voorbereidingen. De KNVB had hiermee met opmerkelijk gemak ingestemd.

Schadevergoeding

Friesland bleef verbijsterd achter. De Leeuwarder Courant zuchtte: ‘Alle moeite die men heeft genomen om de grote belangstelling voor deze wedstrijd in goede banen te leiden, is voor niets geweest. Het sectiebestuur van de KNVB heeft de belangen van het Nederlands Elftal echter zwaarder laten wegen.’

Heerenveen en de vervoersmaatschappijen eisten ieder een ton aan schadevergoeding. Die woede was begrijpelijk, want de bond had wel heel achteloos de wedstrijd verplaatst. Pas op het laatste moment kwam iemand op het idee om even naar Friesland te bellen om het slechte nieuws door te geven. De busmaatschappij was zelfs helemaal niet ingelicht door de KNVB, alhoewel die 28 extra bussen zouden inzetten op de wedstrijddag.

“We waren fel tegen,” zei Heerenveen-voorzitter R.O. Metzlar over de afgelasting. “Het publiek wordt nu gedupeerd, en dat vinden we een kwalijke zaak. Bij de KNVB maken de dure jongens onder de spelers steeds meer de dienst uit.”

De affaire werd helemaal belachelijk toen Oranje zich een week later kwalificeerde voor het WK van 1974 zonder één Feyenoorder in dit team! De bekerwedstrijd was dus voor niets afgelast, maar dat maakte de bond weinig uit. Pas na enkele weken zeuren, stemde de KNVB in met een schadevergoeding van ruim duizend gulden voor Heerenveen. Het was een kleine compensatie voor de gemaakte kosten voor 11 november.

Op 30 december werd dan eindelijk de bekerwedstrijd gespeeld, waarop Friesland zo lang moest wachten. Mede door een uitblinkende Martin Koeman hield de Friese club tot en met de verlenging stand, maar verloor uiteindelijk in de strafschoppenserie.