Daley Blind is de Sjaak Swart van 2023

Daley Blind stopt bij Ajax. Vijftig jaar geleden trof Sjaak Swart hetzelfde lot, Mister Ajax himself.

Sjaak Swart met dochter Rebacca op de arm na afloop van zijn afscheidswedstrijd. Foto Bert Verhoeff via het Nationaal Archief

Daley Blind is sinds 1 januari (weer) weg bij AFC Ajax. Vanwege ‘verdiensten’ mocht hij transfervrij vertrekken. Zijn afscheid wordt in overleg geregeld. ‘Door omstandigheden is het zo gelopen’, schreef de voormalige ‘godenzoon’ op zijn sociale media.

Blind speelde op het wereldkampioenschap in Qatar onder Louis van Gaal weliswaar alle wedstrijden, maar zat dit seizoen bij zijn eigen club vaker op de bank. De omstandigheden waarnaar Blind verwijst: zijn leeftijd (32), een veel jongere concurrent (Devyne Rensch), een gekochte beoogde plaatsvervanger (Owen Wijndal) en een trainer die hem niet meer laat spelen (Alfred Schreuder).

Mister Ajax

Vijftig jaar geleden trof Mister Ajax, Sjaak Swart, hetzelfde lot. Trainer Stefan Kovacs gaf gehoor aan de eisen van het toen 21 jaar oude ‘enfant terrible’ en ‘goudhaantje’ Johnny Rep. De jonge Zaandammer, die sinds 1969 bij Ajax speelde en in het seizoen 71/72 bij de selectie kwam, eiste een plaats in de basis. Nadat hij in september 1972 in de wereldbekerwedstrijd tegen Independiente twee van de drie Ajax-goals scoorde kreeg hij van Kovacs, ondanks zijn vaak wisselvallige spel, doorgaans de voorkeur boven Sjaak Swart.

In januari 1973 hoorde Swart van het bestuur dat zijn contract niet wilden verlengen. Het talent van de 13 jaar jongere Rep moest worden ontwikkeld. Daarnaast zou de van Anderlecht gekochte Jan Mulder volgend seizoen waarschijnlijk weer kunnen spelen. Niet alleen vanwege zijn verdiensten voor Ajax zou hij een waardig afscheid krijgen, maar omdat Swart zo slim was geweest dit in zijn contract te laten vastleggen. Swart was al sinds 1956 een vaste kracht in de Amsterdamse hoofdmacht. Hij had al bijna 600 wedstrijden voor de club gespeeld en daarin meer dan 200 goals gemaakt. Uiteindelijk zou zijn totaal op 603 wedstrijden en 228 goals uitkomen.

Swart reageerde professioneel. Hij trainde extra hard en speelde tijdens zijn invalbeurten vaak als vanouds. Hij redde zelfs kostbare punten voor Ajax in de race om het kampioenschap. Toch was hij ook vaker geblesseerd dan andere seizoenen. Waarschijnlijk omdat hij iets probeerde te forceren. Begin februari kreeg hij een liesblessure. Na een week speelde hij weer en stak de blessure weerde kop op.

Teleurstelling

Swarts grootste teleurstelling dat seizoen was dat Kovacs zich niet aan zijn belofte hield hem te laten invallen in de Europacup I-finale tegen Juventus. In deze bar slechte wedstrijd scoorde Rep al in de vierde minuut. Daarna grossierde hij in overtredingen. Toch hield Kovacs Swart op de bank. Hierdoor had Sjakie op 19 mei zijn laatste officiële wedstrijd voor Ajax gespeeld. AZ ’67 werd in de Meern met matig voetbal met 3-0 verslagen. Swart verving de geblesseerde Piet Keizer. Hij scoorde. Ajax was kampioen.

Eind mei werd bekend dat Swart definitief zou stoppen. Het bestuur van Ajax kon hem niet garanderen dat hij volgend seizoen in het eerste zou spelen. Het afscheid was op 8 augustus. Het werd een hele happening, Swarte Nacht genoemd. In Sjakies laatste wedstrijd was Tottenham Hotspurs de tegenstander. Ajax won makkelijk met 4-1. Swart scoorde niet. Dat deed hij immers meestal als het moeilijk ging.