125 jaar Nederlands elftal
Een bijeengeraapt zooitje voetballers legde op 6 februari 1894 de basis voor het Nederlands elftal. Dankzij een tekening is er beeld van deze historische wedstrijd.
Zo’n 125 jaar geleden was voetbal een hele kleine sport. De Nederlandsche Voetbal- & Athletische Bond telde eind 1893 precies 571 voetballers. Sparta uit Rotterdam had veruit de meeste ambities door eerder dat jaar te spelen tegen de Engelse Harwich en Parkeston Footballclub, de eerste internationale voetbalwedstrijd ooit met een Nederlands team.
Vreemde krachten
In februari 1894 nodigde Sparta het Engelse Felixtowe uit voor een wedstrijd op zijn terrein op het Schuttersveld. De NV&AB greep deze gelegenheid aan om dan ook maar een Bondselftal samen te stellen voor een tweede wedstrijd tegen de Engelse club. ‘De toegangsprijs werd vastgesteld op een kwartje,’ aldus bondsofficial A.J. Bronkhorst.
Voor dat vertegenwoordigende elftal werden de beste spelers uit het land geselecteerd. In 1894 was voetbal nog een elitesport en daarom belandde een jonkheer als J.W.F. van den Bosch in het Bondselftal. Twee andere spelers uit dit elftal werden na hun voetbalcarrière zeer vooraanstaande figuren. Na zijn benoeming in 1902 tot hoofdredacteur van De Telegraaf werd Gerard ‘Kick’ Schröder één van de meest gevreesde journalisten van het land. Jan Kan werd later minister in het eerste kabinet-De Geer, maar hij werd vooral beroemd als de vader van cabaretier Wim Kan.
Van dit selectieproces moeten we ons niet zo heel veel voorstellen. ‘Men dient rekening te houden met het feit,’ zo schreef Het Rotterdamsch Nieuwsblad in zijn verslag, ‘dat het bondselftal bestond uit voor het grootste deel elkaar vreemde krachten, waarin de noodzakelijke eenheid grootendeels ontbreeken moest.’ Er was niet eens een gezamenlijk shirt, zodat elke speler uitkwam in zijn eigen clubkleuren – vijf verschillende shirts door elkaar heen!
Tekening
Op 6 februari 1894 verloor dit Bondselftal met 1-0 van Felixtowe, vooral omdat de meeste spelers nog nooit met elkaar in één team hadden gespeeld. Alle aanmoedigingen konden helaas niet helpen, ook niet van een Haarlemse bezoeker met een stem als een klok. “Allo jongens, vooruit Holland! Hou binnen, Kan!”
Ondanks dit verlies was deze wedstrijd het begin van het Nederlands elftal. In de jaren erna groeide de voetbalbond zo snel dat het sterk genoeg werd om meer van dergelijke gelegenheidswedstrijden te organiseren. Op 30 april 1905 was tegen België de eerste officiële interland, onder auspiciën van de FIFA, die een jaar eerder was opgericht.
Radio Rijnmond over deze wedstrijd in 1894
Gelukkig had Het Rotterdamsch Nieuwsblad dit historische belang al in 1894 goed ingeschat. De krant had een tekenaar naar de wedstrijd gestuurd om die ook op deze manier vast te leggen. Het leverde geen technisch hoogstaande tekening op, maar desondanks is dit het enige vastgelegde spelmoment van de eerste wedstrijd van het Bondselftal. Er bestaat weliswaar ook een foto van dit elftal in hun verschillende shirts, maar daarop staat iedereen stil. Actiefoto’s van voetbal bestonden in die tijd simpelweg nog niet, laat stáán filmbeelden.
Op die historische tekening zien we de voetballers in shirts van hun eigen clubs over elkaar heen struikelen alsof ze rugby speelden. Twee palen en een wiebelige dwarslat vormen een goal. De toeschouwers bleven netjes achter een touwtje.
‘De verzekering werd gegeven, dat de Hollanders binnenkort revanche zouden komen nemen,’ schreef het Nieuwsblad erbij. ‘En daarover was men het eens, dan zouden de Engelschen verliezen!’ En zo kende het begin van het Nederlandse voetbal op de internationale velden een hoopvol begin.
