De Dennenappel als trofee van de KNVB-beker bestaat precies 75 jaar
Op 20 juni 1948 stonden WWV Wageningen en DWV in de finale van de KNVB-beker. De winnaar kreeg de zogenaamde Dennenappel, die toen voor de eerste keer werd uitgereikt.
KNVB-voorzitter Karel Lotsy reikt de KNVB-beker van 1948 uit aan Wageningen, de eerste keer volgens de nieuwe opzet. Foto Ben Merk via het Nationaal Archief
De eerste naoorlogse finale van de KNVB-beker was in 1948 in het Olympisch Stadion. Voor de eerste keer werd de Dennenappel uitgereikt, als vervanging van de trofee die sinds 1899 werd gebruikt.
In de beginjaren werd er gesproken over de Holdertbeker, vernoemd naar Hak Holdert als initiatiefnemer van dit van het bekertoernooi, tevens eigenaar van De Telegraaf. Uit analyses van het digitale krantenarchief Delpher blijkt echter dat dit niet zo heel lang heeft geduurd. Al ruim vóór de Tweede Wereldoorlog werd ook al gesproken over de NVB-beker, sinds 1929 de KNVB-beker. Zoals de Haagsche Courant in 1915 schreef: ‘Gister is dan weer het seizoen aangevangen met de wedstrijden om den Holdertbeker, nu ook wel eens deftiglijk Ned. Voetbalbond-beker genoemd.’
Het is niet toevallig dat bovenstaand citaat uit 1915 komt, want in dat jaar maakte Holdert duidelijk dat hij zijn naam niet meer wilde koppelen aan het toernooi. ‘We doen het dus voor de laatste maal,’ aldus het Nieuws van den Dag, óók eigendom van Holdert. De krantenmagnaat was namelijk nogal teleurgesteld over de voetbalbond, die het bekertoernooi zeer slecht organiseerde. Hij wilde er daarom niet meer mee geassocieerd worden.
De Zwaluwen
Het duurde daarna toch nog heel lang voordat alle banden tussen Holdert en het bekertoernooi definitief werden verbroken. Dat was pas in 1941 toen de Algemene Nederlandse Voetbalvereniging De Zwaluwen een nieuwe beker beschikbaar stelde, de huidige Dennenappel. De Zwaluwen was geen normale club, maar stelde zich ten doel ‘het Nederlandse voetbalspel te bevorderen door veredeling van zijn hoedanigheid’.
De Voetbalbond aanvaardde deze gift, die vanwege de oorlogsomstandigheden alleen niet meteen kon worden aangenomen. Bij de edities van 1943 en 1944 werd opnieuw de oude beker uitgereikt, waarna het voetbal tot stilstand kwam door de oorlogsomstandigheden. Holdert stierf in 1944, waarna zijn zoon Hakkie (of kleine Hak) het bedrijf overnam. Als fanatiek nazi en collaborateur werd hij na Bevrijding zwaar gestraft door zowel de Commissie voor de Perszuivering als de Bijzondere Rechtspleging. Mede door zijn misdaden verloor de familie Holdert haar goede naam.
Het KNVB-bestuur besprak op 4 januari 1946 opnieuw de kwestie van de bekercompetitie. ‘De Voorzitter deelt mede,’ zo citeren de notulen Karel Lotsy, ‘dat de Vereeniging De Zwaluwen nog over een beker beschikt.’ Vanwege de slechte reputatie van de naam Holdert door het gedrag van Hakkie moest die nieuwe trofee meteen worden geïntroduceerd: ‘Aangezien een van de familieleden van den schenker van dien beker de N.S.B. heeft gesteund is het Zwaluwen-bestuur van meening, dat deze beker als prijs moet verdwijnen.’
Dennenappel
En zo werd een maand later besloten dat de winnaar van de bekercompetitie voortaan de zilveren beker zou ontvangen. ‘Het Bestuur besluit onder dankzegging voor dit mooie aanbod den Beker van de Zwaluwen te aanvaarden en dezen te noemen K.N.V.B Beker aangeboden door de Algemeene Nederlandsche Voetbalvereeniging De Zwaluwen.’
Op 7 december 1946 was de officiële overdracht van de nieuwe beker aan de KNVB, die pas op 20 juni 1948 voor de eerste keer werd overhandigd aan WVV Wageningen na de gewonnen finale tegen DWV uit Amsterdam.
Deze wedstrijd eindigde overigens in een gelijkspel, waarna de Gelderse club beter was in het nemen van strafschoppen. Zo zorgde WVV Wageningen voor nog een primeur, want nog nooit eerder was een bekerfinale beslist door strafschoppen.
Willem II is daarmee de laatste club geweest, die de oude Holdertbeker won, als bekerwinnaar van 1944. De club stuurde daarna de trofee terug naar de voetbalbond, waar die spoorloos is verdwenen.
Dit verhaal komt uit mijn boek De gele kaart van Neeskens over 111 ijkpunten en innovaties in het Nederlandse voetbal.