De dertigste verjaardag van het Ajax-logo

Precies dertig jaar geleden verving Ajax het klassieke clublogo van de Griekse held in een moderne variant, een idee van Rolf Leeser, lid van de ledenraad. Het was niet de eerste keer dat dit werd veranderd.

Er is altijd gedoe bij Ajax. Begin jaren negentig was dat het geval, omdat het bestuur had besloten om het clublogo te veranderen. De robuuste kop van de Griekse held Ajax werd veranderd in een ontwerp van elf lijnen. Daarmee werd afstand genomen van het klassieke logo, waarvan de supporters zeiden dat die sinds 1928 niet meer was veranderd.

Het eerste logo

Via de digitale archieven van Ajax is het niet zo moeilijk om te herleiden wat er allemaal is gebeurd met dit logo. Het eerste nummer van Het Clubnieuws der A.F.C. Ajax verscheen op 3 december 1916. Linksboven stond een logo met een voetballer, omcirkeld met de tekst Amst. Football-Club Ajax. Dat bleef twee jaar lang het herkenbare punt voor het Ajax-lid totdat er op 15 oktober 1918 een verandering plaatsvond: de voetballer bleef gehandhaafd, maar in een andere omgeving. Aan de rechterkant verscheen een haan, die het meeste deed denken aan de ouderwetse VARA-haan uit de jaren zeventig, die opstandig kraaide naar de opkomende zon van het socialisme.

Daan Roodenburgh had die ontworpen, aldus het bijschrift, dezelfde man die bijna twintig jaar later als architect Stadion De Meer zou tekenen. ‘Links de club,’ verklaarde de ontwerper zelf, ‘verpersoonlijkt in de voetballende figuur, rechts het haantje, het nieuws uitkraaiend en midden-in, aan beide zijden van den aangebeden voetbal, twee elftallen, het bruine monster begroetend vóór den strijd.’

Géén socialisme, dus.

Op 20 september 1928 stond op pagina twee van het clubblad voor de eerste keer het bewuste logo met de robuuste kop van de Ajax-held. Twee weken later was die gepromoveerd naar de voorpagina. Dit logo was toen overigens niet helemaal nieuw, want tijdens het 25-jarige jubileum was het ook al eens afgedrukt op een bord.

Pas op 10 september 1931 werd dit klassieke logo opgenomen in de kop van het clubblad. Daarbij gebeurde wel iets opvallends, want het werd veranderd in een variant van tekenaar Peter Lutz.

En er gebeurde nóg iets interessants, want ook het wapen van Amsterdam werd in de kop van het tijdschrift verwerkt. Zeven jaar later werd dit alweer verwijderd. Het logo uit 1928 werd dan wel weer in ere hersteld. Toch bleef het ook daarna niet heilig, want in 1947 verdween het opnieuw van de voorpagina voor wéér een nieuwe variant.

Zo werd het klassieke Ajax-logo tussen 1928 en 1991 dus minimaal twéé keer gewijzigd. En de ene keer werd dat gecombineerd met het wapen van Amsterdam en de andere keer weer niet. Nog even de ontwikkeling in beeld.

Weer een nieuw logo

Op 1 juli 1991 voerde Ajax dan het huidige logo in. Dat gebeurde na een initiatief van Rolf Leeser, lid van de ledenraad van Ajax. “Op het ontwerp kregen we overwegend positieve reacties,” zei hij in mei 1991, maar er brak dus juist een storm van protest op. Het nieuwe Ajax-logo heeft Leeser inmiddels al wel overleefd, want hij is in 2018 overleden.