De FIFA kon zich in 1971 niet voorstellen dat vrouwen ooit de baas zouden zijn van een voetbalbond
Pascale van Damme is de nieuwe voorzitter van de Belgische voetbalbond, als eerste vrouw ooit. FIFA-voorzitter Stanley Rous meende in 1971 dat zoiets volkomen onmogelijk was.
Stanley Rous en prins Bernhard in 1964. Foto Eric Koch via het Nationaal Archief
Lise Klaveness is voorzitter van de Noorse voetbalbond. Marianne van Leeuwen is directeur betaald voetbal van de KNVB. En nu heeft België dus ook een vrouwelijke voorzitter.
Monte Carlo
Deze benoemingen zijn onderdeel van een nieuw hoofdstuk in het internationale vrouwenvoetbal, die de pioniers van ruim een halve eeuw geleden nog amper konden bevatten. Op 16 juni 1971 kwamen zij bijeen op een speciaal congres van de UEFA in Monte Carlo tijdens. Sandor Barcs verklaarde daar als vicepresident van de Europese bond dat er inmiddels in 22 Europese landen werd gevoetbald door vrouwen, maar dat er nog maar acht bonden waren, die zich hiervoor ook verantwoordelijk voelden.
Het dagelijks bestuur stelde daarom voor om het vrouwenvoetbal te erkennen en op te nemen in de organisatie. De vrouwen moesten zo op nationaal en internationaal niveau worden geïntegreerd, als onderdeel van de bestaande bond. Na een debat met alleen maar mannelijke sprekers was Schotland de enige tegenstander onder de 32 aanwezige bonden.
Natuurlijke personen
In korte tijd was er zo heel veel veranderd, in ieder geval voor de KNVB. Drie jaar eerder, in 1968, reageerde de bond nog ongevoelig op een verzoek van vrouwen uit Limburg en Zeeland om zich aan te sluiten. “Bij de KNVB zijn alleen mannelijke natuurlijke personen stem- of speelgerechtigd,” was daarop het antwoord, waarop er door heel het land eigen competities werden georganiseerd, buiten de bond om.
Het UEFA-besluit van 1971 wilde niet zeggen dat daarmee meteen alles was geregeld. Jean Williams vatte dit in 2019 treffend samen in het onderzoek Women’s Football, Europe and Professionalization 1971 – 2011: ‘Het was geen progressieve ontwikkeling. Daarna volgde namelijk een decennium, waarin die officiële erkenning gepaard ging met een opvallend gebrek aan steun. De verdere ontwikkeling van het vrouwenspel werd zo in feite onderdrukt.’ Er kwam bijvoorbeeld geen enkel commercieel plan voor het vrouwenvoetbal.
Sportpanorama
Ruud ter Weijden was in 1971 als verslaggever van AVRO’s Sportpanorama aanwezig op het congres van de UEFA en legde daar vast hoe de Europese bonden instemden met het vrouwenvoetbal. Na afloop sprak hij met KNVB-voorzitter Wim Meuleman over dit historische besluit. De voetbalbestuurder was positief: “Het feit ligt er dat de dames graag voetbal spelen en dan moet je als organisatie ook zorgen dat dit in goede banen komt. Het is het mees logisch dat je die opbouw van onder af aan begint.”
Ter Weijden wilde ook wel eens weten of het mogelijk was dat een vrouw ooit voorzitter kon worden van een bond als de KNVB? Volgens Meuleman was dat geen probleem: “Waarom niet? We leven toch in een tijd dat we dat geëmancipeerd vinden? Men kon zich vroeger niet voorstellen dat een vrouw notaris of dominee was. Tegenwoordig vindt men dat heel gewoon. Dat is een normale ontwikkeling. Het zal allemaal wel zijn tijd vragen, maar wie ben ik om te zeggen dat alleen de mannen dat zouden doen? Nee, dat zou ik niet durven.”
Gescheiden
Daarna sprak Ter Weijden met Stanley Rous, op dat moment de voorzitter van de FIFA. Ook hem werd gevraagd of er ooit een vrouw de baas kon zijn van een voetbalbond, waarop Rous vol verbazing in de camera keek. “Oh nee, dat denk ik niet. Vrouwenvoetbal moet gescheiden blijven van de mannen. Ik zie in de toekomst niet gebeuren dat dit wordt gemengd.”
Ruim een halve eeuw later heeft zowel Meuleman als Rous gelijk gekregen. België en Noorwegen hebben nu tenslotte een vrouwelijke voorzitter, voorzien door Meuleman. Binnen de UEFA en de FIFA zelf staat het standpunt van Rous echter nog als een huis, want een poging van Klaveness vorige maand om bestuurder te worden van de UEFA is mislukt.
Aan het eind van het verhaal klopt de conclusie van Jean Williams dus nog steeds dat de ontwikkeling van vrouwen in het internationale voetbal nog steeds niet is geregeld – in ieder geval nog niet op bestuurlijk niveau.
