De grootste voetbalsensatie ooit: Noorwegen verslaat Groot-Brittannië op de Olympische Spelen van 1920
Saudi-Arabië heeft met op het WK voetbal met 2-1 gewonnen van Argentinië – één van de grootste voetbalsensaties ooit. Het grootste statistische wereldwonder was op de Olympische Spelen van 1920 in Antwerpen.
De Noorse ploeg van 1920. Foto uit de collectie van Sportimonium – CC BY-NC-SA – via Europeana
In de geschiedenis van het internationale voetbal zijn heel wat sensationele uitslagen geweest, die niemand had kunnen zien aankomen. Gelukkig maar, want topsport moet zo onrechtvaardig mogelijk zijn. Hoe onterechter een uitslag, hoe beter.
Er zijn wat mooie voorbeelden, in dit geval beperkt tot het landenvoetbal. Op het WK voetbal van 1950 bijvoorbeeld werd Engeland met 1-0 verslagen door de Verenigde Staten. Zestien jaar later won Noord-Korea met 1-0 van Italië. En in 1974 speelde de DDR de enige officiële interland tegen West-Duitsland. nota bene op het WK in het gehate buurland, en won die ook nog na een doelpunt van Jürgen Sparwasser.
Het is onmogelijk om objectief te bepalen welke uitslag zorgde voor de grootste teleurstelling bij een verslagen land. Emoties kunnen we tenslotte niet meten in kilo’s, meters of kilobytes. En dan maakt het ook nog uit op wat voor manier de supporters betrokken waren bij de wedstrijd. De nederlaag van Engeland in 1950 werd nog niet door een miljardenpubliek gevolgd via een live-verslag op televisie, wat bij Argentinië vandaag wel gebeurde. En ook dat maakt uit in de verwerking van een stevige nederlaag.
Antwerpen 1920
Het is daarom bijzonder onwaarschijnlijk dat Groot-Brittannië treurend tot stilstand kwam na een exceptionele nederlaag op de Olympische Spelen van 1920 in Antwerpen. Twee jaar na afloop van de allerverwoestende Eerste Wereldoorlog waren er wel wat andere prioriteiten in dat land. Het zal ook nog wel een tijd hebben geduurd voordat de Britten er überhaupt van hoorden, want 102 jaar geleden was er nog geen direct verslag mogelijk vanuit Antwerpen, zodat het nieuws met vertraging de Noordzee overstak.
Het is sowieso al opmerkelijk dat de voetballers van Groot-Brittannië meededen, want bij FIFA-toernooien gebeurt dat niet. Dan zijn het Engeland, Wales, Schotland of (Noord-) Ierland die meedoen, omdat die allemaal onafhankelijk lid zijn van de wereldbond. Bij de Spelen van 1920 echter was dit Groot-Brittannië, omdat het Internationaal Olympisch Comité alleen maar dat land erkent als lid.
Bij aanvang van het olympische voetbaltoernooi waren de Britten de allergrootste kandidaat voor goud, als winnaar van de twee voorgaande toernooien, die van 1908 in Londen en van 1912 in Stockholm. In de eerste ronde was Noorwegen de tegenstander, dat veel en veel lager stond aangeschreven. Dat nam niet weg dat de Noren met 3-1 wonnen – een onvoorstelbare sensatie.
Ranking
In dit geval is er wél een objectief criterium om te bepalen hoe groot de onderlinge verschillen waren voordat de wedstrijd begon en hoe klein de kans was dat Noorwegen deze wedstrijd zou winnen: het rankingsysteem van Arpad Elo. Dit is weliswaar een meetsysteem met terugwerkende kracht, maar geeft wel houvast. Dit wiskundige model werd in 1960 toegepast in het schaken, waarmee een relatieve ranglist of ranking wordt gemaakt om de onderlinge verschillen tussen spelers te bepalen. Het wordt inmiddels ook gebruikt in het voetbal.
Met dat systeem kan worden teruggerekend naar vroeger en in dat geval wordt de nederlaag van Groot-Brittannië nog opzienbarender. Op 31 december 1919 stond Engeland (niet Groot-Brittannië!) op de eerste plaats. Noorwegen stond 25e – op een ranglijst van 29 landen. Een jaar later, ná het pijnlijke optreden op de Olympische Spelen, was Engeland gedaald naar de derde plaats. Noorwegen stond inmiddels 26e – van de 34 landen.
Er bestaat zelfs een lijst van Biggest Upsets volgens deze ranking, met Noorwegen – Engeland al 102 jaar op de eerste plaats. Statistisch gezien is deze wedstrijd daarmee de grootste sensatie van het landenvoetbal aller tijden. Saudi-Arabië – Argentinië staat sinds vandaag pas op de gedeelde vijfde plaats, maar dat zal de Argentijnen vast niet helpen om deze nederlaag wat sneller te verwerken. Emoties zijn namelijk niet objectief te meten – gelukkig niet.