De interland Nederland – Duitsland van 11 december 1938 werd afgelast vanwege de politiek

Op 11 december 1938 zou in Rotterdam een ​​voetbalwedstrijd tussen Nederland en nazi-Duitsland worden gespeeld. De kersverse burgemeester Pieter Oud verbood de wedstrijd echter. Waarom?

Cartoon in De Groene Amsterdammer over de voetbalwedstrijden van Nederland tegen nazi-Duitsland. Geplaatst met toestemming van De Groene Amsterdammer

Ruim een maand voor die gepland wedstrijd had in Duitsland een pogrom plaatsgevonden, de Kristallnacht. Dit was tot dan het dieptepunt van de vernedering en intimidatie van Joden onder het naziregime.

Was Ouds beslissing het begin van uiting van Nederlands over de nazipolitiek? Tot dan toe had Nederland namelijk nauwelijks van zich laten horen, sterker nog, was het heel toegeeflijk als het om Duitsland ging.

Zo stemde de KNVB in om bij de eerste wedstrijd tgen Duitsland na de machtsovername door Adolf Hitler, op 17 februari 1935 te Amsterdam, het Horst Wessel-lied te spelen en de Swastika-vlag te hijsen. Alleen in linkse kranten werd hierover schande gesproken.

Na een voetbalwedstrijd eind 1936 tussen een team uit Den Haag en een Duits team uit Lippe Detmold, gespeeld ter ere van het huwelijk van kroonprinses Juliana en de Duitse prins Bernard van Lippe-Biesterfeld, werd Nederland door de oosterburen berispt omdat de swastikavlag niet was gehesen. Prins Bernhard werd afgeschilderd als een verrader van het Duitse volk. De Nederlandse regering protesteerde slechts zwakjes door aan te geven dat het koningshuis het huwelijk als een privé-aangelegenheid zag, waarbij buitenlandse vlaggen niet gepast waren.

En tijdens het diner na afloop van de interland op 31 januari 1937 in Düsseldorf bracht de KNVB-voorzitter een toast uit op Adolf Hitler.

Appeasement

De reden voor de Nederlandse houding was dat de gevestigde orde in Nederland, waartoe ook de KNVB-bestuurders hoorden, bang was Duitsland voor het hoofd te stoten en daarmee de Nederlandse neutraliteit in gevaar te brengen. Groot-Brittannië en Frankrijk deden met hun appeasement-politiek feitelijk niet anders

De Kristallnacht veranderde niets aan de Nederlandse houding. Wel nam de verontwaardiging in de linkse pers toe. Omdat de wedstrijd van 11 december 1938 in Rotterdam, een echte arbeidersstad, zou worden gespeeld, vreesde de burgemeester ongeregeldheden. Daarom verbood hij het spel. Niet omdat hij wat er op 9 november in Duitsland was gebeurd moreel verwerpelijk vond. Hij vreesde dat de nazi’s Nederland verantwoordelijk zouden houden voor eventuele misstanden tegen Duitsers die de wedstrijd zouden bezoeken.

Ondanks dat misstanden door de afgelasting werd voorkomen, waren de nazi’s natuurlijk boos. De nazi-pers schreef dat de annulering van de wedstrijd het werk was van “joods-marxistische elementen”. De stad Rotterdam werd gewaarschuwd. Ze moest bedenken dat ze haar welvaart aan het Duitse achterland te danken had. Alle sportcontacten tussen de dictatuur en Nederland werden opgezegd.  Drie maanden lang, tot maart 1939, weigerde Berlijn sportcontacten te onderhouden met Nederland om daarna weer toenadering te zoeken.

An English version of this article was written for Football Makes history and can be found on Linkedin and on Facebook.