De Kuip was het eerste Nederlandse stadion met een spelerstunnel
Er komen nieuwe regels voor het aantal voetballers in de spelerstunnel, om verspreiding van corona te voorkomen. Het verschijnsel van spelerstunnel is nu zestig jaar oud als reactie op toenemend geweld in stadions. Gratis verhaal, maar een donatie is welkom – onderaan deze pagina.
De spelerstunnel van de Kuip in 1961
Het Nederlands voetbal van de jaren vijftig had ook al last van geweld van supporters op en rond het veld. Het was dan nog niet zo heftig als met het hooliganism vanaf de jaren zeventig, maar ongeregeldheden waren ruim zestig jaar geleden wel degelijk een bekend verschijnsel in stadions.
Vanwege het zeer fanatieke thuispubliek hadden niet alle scheidsrechters daarom zin om in de Kuip een wedstrijd te leiden. Dat bleek wel op 23 augustus 1959 tijdens de stadsderby tegen Sparta. Onder normale omstandigheden was dat al een beladen wedstrijd, wat nog eens werd verergerd omdat Sparta op dat moment heersend landskampioen was. Onder leiding van de legendarische scheidsrechter Leo Horn (uit Amsterdam!) stond het vlak voor tijd nog 0-0.
Opeens gaf Horn een strafschop, tot woede van de Feyenoord-supporters. De verontwaardiging explodeerde nadat Tinus Bosselaar deze penalty benutte en Sparta als winnaar van het veld stapte. Horn moest met politiebegeleiding het veld verlaten, maar toch slaagde iemand er nog in om hem een schop te geven. Het incident toonde aan dat de Kuip onvoldoende was voorbereid op zulke omstandigheden. De KNVB had er een probleem bij.
Leo Horn-pad
Feyenoord kwam met een antwoord in twee stappen. Bij de volgende thuiswedstrijd van 13 september tegen PSV stonden houten rekken langs het veld als afscheiding tussen de supporters en de spelers en scheidsrechter. Het werd bekend als het Leo Hornpad en vooralsnog leek het te helpen.
In januari 1960 ging het echter opnieuw mis in de kolkende Kuip. Tijdens een thuiswedstrijd tegen VVV werd scheidsrechter Beltman mikpunt van hoon en vooral heel veel zitkussentjes nadat hij een doelpunt van Feyenoord had afgekeurd. Hij werd afgevoerd via het Leo Hornpad, tot verontwaardiging van de sportpers. ‘De KNVB dient nu streng op te treden,’ vond de Arnhemse Courant. ‘Of het nu Feijenoord is of een clubje ergens in de rimboe, gestraft moet er worden. Dat is nu al de tweede keer, dat een scheidsrechter in het Feijenoordstadion wordt gemolesteerd.’ Alleen wat hekken hielpen niet, dat was wel duidelijk.
Achter de schermen besprak de KNVB het probleem, onder meer in een vertrouwelijke circulaire eind 1960 aan de clubs, waarin zij werden gewezen op hun verantwoordelijkheid. De Kuip was daar sinds de zomer al op aan het broeden en zo kondigde het stadion in februari 1961 aan dat er een spelerstunnel werd gebouwd, de eerste van ons land, vanaf de kleedkamers naar het speelveld. De tunnel was 27 meter lang, twee meter breed en 2 meter 35 hoog. “De veiligheid van spelers, scheidsrechter en grensrechter kan door de bouw van deze tunnel volledig gegarandeerd worden,” aldus het stadion. Het Leo Hornpad zou daarna worden verwijderd.
De verdwenen tunnel
Op 8 juli 1961 was de inwijding tijdens de Intertoto-wedstrijd tegen Schalke, waarvan hierboven de beelden. Andere stadions volgden later, zoals het Olympisch Stadion in december 1966, nota bene tijdens Ajax – Liverpool, legendarisch geworden als de Mistwedstrijd. Oud-wielrenner Henk Faanhof had deze opdracht voor de aanleg gekregen na ongeregeldheden tijdens DWS – Fenerbahçe in 1964 en Nederland – Tsjechoslowakije in november 1966.
Er is alleen wel iets merkwaardigs aan de hand bij die spelerstunnel in het Olympisch Stadion, want op een foto uit 1928 is duidelijk te zien dat er toen ook al een tunnel lag. Wat is daar dan mee gebeurd?
Foto via NOC*NSF
Leo Horn zelf keek er later positief op terug wat er allemaal was gebeurd sinds hij in 1959 was verjaagd. “Ik ben er nu helemaal trots op dat die beveiliging naar mij is genoemd,” zei hij in 1964 tegen de Telegraaf over het Leo Hornpad, “want daarna is er geen onrechtmatige handeling tegen spelers of arbiters gepleegd.” De spelerstunnel in de Kuip werd tot en met 1994 gebruikt, waarna die werd vervangen. Sinds vorige jaar hangen er historische foto’s van de voetbalclub, gemaakt door Piet Bouts.
Tot slot een oproep voor Sittard en Amsterdam, respectievelijk de geboorteplaats en latere woonplaats van Horn: is er nog ruimte voor een Leo Hornpad in een nieuwbouwproject?