NieuwVoetbal

De Kuip was in de jaren vijftig al berucht vanwege het fanatieke thuispubliek

Bij de komende Klassieker tussen Feyenoord tegen Ajax worden netten opgehangen om de spelers te beschermen. Al in de jaren 50 zocht de KNVB naar manieren om het fanatieke thuispubliek onder controle te houden. 

Foto Eric Koch via het Nationaal Archief

Het Nederlands voetbal van de jaren vijftig had al last van geweld van supporters op en rond het veld. Het was dan nog niet zo heftig als met het hooliganism vanaf de jaren zeventig, maar ongeregeldheden waren in die tijd wel degelijk een bekend verschijnsel in stadions.

Tijdschrift Katholieke Illustratie maakte zich in 1959 vooral zorgen over de scheidsrechters. ‘Het is in de voetbalwereld meer en meer gewoonte geworden – een zeer kwalijke gewoonte, zouden wij zonder voorbehoud willen zeggen – van de scheidsrechter een man te maken, op wie men al zijn teleurstellingen en andere emoties koelt. Zitkussens, bierflesjes, modderkluiten en stenen, om niet te zeggen slagen, stompen en de gemeenste scheldwoorden, zijn bij wedstrijden, waarin zich penibele situaties voordoen, tegenwoordig heel vaak het loon van degenen,  die de touwtjes zo goed mogelijk in handen pogen te houden.’

Politie

Vanwege het zeer fanatieke thuispubliek hadden niet alle scheidsrechters daarom zin om in de Kuip een wedstrijd te leiden. Dat bleek wel op 23 augustus 1959 tijdens de stadsderby tegen Sparta. Onder normale omstandigheden was dat al een beladen wedstrijd, wat nog eens werd verergerd omdat Sparta op dat moment heersend landskampioen was. Onder leiding van de legendarische scheidsrechter Leo Horn (uit Amsterdam!) stond het vlak voor tijd nog 0-0.

Opeens gaf Horn een strafschop aan de bezoekers, tot woede van de Feyenoord-supporters. De verontwaardiging explodeerde nadat Tinus Bosselaar deze penalty benutte en Sparta als winnaar van het veld stapte. Horn moest met politiebegeleiding het veld verlaten, maar toch slaagde iemand er nog in om hem een schop te geven. Het incident toonde aan dat de Kuip onvoldoende was voorbereid op zulke omstandigheden.

Leo Horn-pad

Feyenoord kwam met een antwoord in twee stappen. Bij de volgende thuiswedstrijd van 13 september tegen PSV stonden houten rekken langs het veld als afscheiding tussen de supporters en de spelers en scheidsrechter. Het werd bekend als het Leo Hornpad en vooralsnog leek het te helpen.

In januari 1960 ging het echter opnieuw mis in de kolkende Kuip. Tijdens een thuiswedstrijd tegen VVV werd scheidsrechter Beltman mikpunt van hoon en vooral heel veel zitkussentjes nadat hij een doelpunt van Feyenoord had afgekeurd. Hij werd afgevoerd via het Leo Hornpad, tot verontwaardiging van de sportpers. ‘De KNVB dient nu streng op te treden,’ vond de Arnhemse Courant. ‘Of het nu Feijenoord is of een clubje ergens in de rimboe, gestraft moet er worden. Dat is nu al de tweede keer, dat een scheidsrechter in het Feijenoordstadion wordt gemolesteerd.’ Alleen wat hekken hielpen niet, dat was wel duidelijk.

De KNVB maakte eind 1960 via een vertrouwelijke circulaire duidelijk aan de clubs dat ook zij hun verantwoordelijkheid moesten nemen. De Kuip was daar sinds de zomer al op aan het broeden en zo kondigde het stadion in februari 1961 aan dat er een spelerstunnel werd gebouwd, de eerste van ons land, vanaf de kleedkamers naar het speelveld. De tunnel was 27 meter lang, twee meter breed en 2 meter 35 hoog.

“De veiligheid van spelers, scheidsrechter en grensrechter kan door de bouw van deze tunnel volledig gegarandeerd worden,” aldus het stadion. Het Leo Hornpad werd daarna verwijderd. Op 8 juli 1961 was de inwijding van de spelerstunnel tijdens de Intertoto-wedstrijd tegen Schalke.

Leo Horn zelf keek er later positief op terug wat er allemaal was gebeurd sinds hij in 1959 was verjaagd. “Ik ben er nu helemaal trots op dat die beveiliging naar mij is genoemd,” zei hij in 1964 tegen de Telegraaf over het Leo Hornpad, “want daarna is er geen onrechtmatige handeling tegen spelers of arbiters gepleegd.” De spelerstunnel in de Kuip werd tot en met 1994 gebruikt, waarna die werd vervangen.

Waardeer deze site!

Onze content is gratis. Vond je het de moeite waard? Dan kun je dat laten blijken met een kleine financiële bijdrage.

Mijn gekozen waardering € -

Jurryt van de Vooren
https://sportgeschiedenis.nl
Specialist in sporterfgoed. Al meer dan 25 jaar de enige Amsterdammer, die is afgestudeerd op Feyenoord.