De laatste wedstrijd van het Nederlands elftal in zes jaar
Op 21 april 1940 speelde het Nederlands elftal tegen België. Drie weken later was de Duitse inval. Na de oorlog bleek het ook de laatste wedstrijd met verslaggever Han Hollander.
Foto uit de KNVB-collectie via het Nationaal Archief
Het Nederlandse voetbal beleefde zware tijden in de eerste maanden van 1940. De uitwedstrijd tegen de Belgen werd met 7-1 verloren. De afgang werd nog groter door daarna in Rotterdam te verliezen van Luxemburg: 4-5. De hoop op een goede wedstrijd tegen de Belgen was daarom groot, vooral omdat er vier debutanten werden ingezet in de hoop op nieuwe inzet.
En dan was er nog het bezoek van prinses Juliana en prins Bernhard. Het was voor de eerste keer dat zij op een zondag naar een voetbalwedstrijd gingen, iets waartoe koningin Wilhelmina zich nooit heeft laten verleiden. ‘Dat bezoek kan daardoor later mogelijk nog van groote beteekenis zijn!’, aldus De Revue der Sporten in zijn verslag. Ook Sportkroniek sprak van nieuwe tijden: ‘Het was een mooie, een gróóte dag voor de Nederlandsche voetbalsport.’
De wedstrijd was zeker historisch en van grote betekenis, maar heel anders dan het sporttijdschrift had gewenst. Nog geen maand later, op 12 mei, verlieten Juliana en Bernhard via Enkhuizen het land om uit handen te blijven van de Duitsers. Diezelfde dag had Nederland in Luxemburg moeten voetballen, maar die wedstrijd ging vanwege de inval n beide landen niet door. Pas op 10 maart 1946 werd die interland alsnog gespeeld, de eerste wedstrijd van Oranje in bijna zes jaar.
Han Hollander
Zoals gewoonlijk werd de wedstrijd rechtstreeks uitgezonden op de radio met Han Hollander als verslaggever namens de AVRO. Ook de gemobiliseerde soldaten luisterden massaal mee, meldde Revue der Sporten een dag later. ´Tegen den middag verdwenen al die militairen, uit de straten. Het was de dag van Holland—België, hetgeen beteekende dat het veldleger 2 uren lang geboeid zou kunnen meeleven, dankzij Han Hollander, die thans weer in de gelegenheid was gemobiliseerd Nederland de ontspanning te geven.’
Wat niemand toen nog kon weten, was dat dit de laatste wedstrijd van Oranje was met Hollander op de tribune. Enkele weken later vielen de Duitsers ons land binnen voor een gevecht tegen die gemobiliseerde soldaten. In 1943 werd de Joodse Hollander vermoord in Sobibor, samen met zijn vrouw.
International opgepakt bij razzia
Joop van der Heide van Feyenoord speelde die dag zijn eerste én laatste interland. Tijdens de Razzia van Rotterdam van november 1944 werd hij afgevoerd naar Duitsland en maakte vreselijke dingen mee. Op de bevrijdingsfeesten van 9 mei 1945 op het Afrikaanderplein werd hij opeens opgemerkt door een radioverslaggever van de Nederlandse Binnenlandse Strijdkrachten, die hierover met hem sprak.
Zwaar vermoeid gaf Van der Heide antwoord. ‘Wij hebben gewerkt in Duitsland. Op 28 maart zijn we gevlucht naar Holland.’ Die vlucht had hij uitgevoerd met Steef Meijer, die zelfs twee jaar van huis was geweest. ‘Ik heb ontzettend veel meegemaakt,’ zei Meijer. ‘Ze hebben me naar Rusland gesleept en gewoon schunnig behandeld.’
Eind maart arriveerde dit tweetal in Enschede, precies tijdens de bevrijding, om vanaf daar lopend Vorden in Gelderland te bereiken. Daar sloten ze zich aan bij de Canadezen, als schilder, en maakten zo de bevrijding van hun eigen stad mee. Van der Heide: ‘Wij waren met de eerste wagens op de Coolsingel en de bevolking was allerhartelijkst. Het was buitengewoon, de tranen rolden over de wangen.’
Van der Heide en Meijer waren nog niet thuis geweest om te melden dat ze nog leefden, maar hoopten dat de Canadese leiding hun later die dag toestemming zouden geven. De Feyenoorder werd nooit meer opgeroepen voor Oranje, waardoor die laatste interland vóór de Tweede Wereldoorlog dus meteen ook zijn enige was. Nederland won trouwens met 4-2.
