Deze kaart van de FIFA moet iedereen uit zijn hoofd leren
De oprichtingsvergadering van de wereldvoetbalbond FIFA was het begin van de mondialisering van het voetbal. Met een tijdlijn en een historische kaart toont de Bosatlas van het Nederlandse voetbal aan dat de geschiedenis van het voetbal de weerspiegeling is van een roerige twintigste eeuw.
Op 21 mei 1904 schreef Het Nieuws van den Dag over het internationale voetbalcongres in Parijs met Nederland, België, Frankrijk, Denemarken, Zwitserland en Duitsland als vertegenwoordiger. Daar werd de FIFA opgericht, die precies 114 jaar later uit 211 verschillende landen bestaat. Daarmee is deze organisatie groter dan het IOC en zelfs de Verenigde Naties!
Duitsland was er overigens op het laatste moment toch niet bij op de oprichtingsvergadering, maar dat neemt niet weg dat dit land tot de Founding Football Fathers hoort, zoals sporthistoricus Andy Mitchell ook al schrijft op zijn website Scotting Sport History – hier. Een jaar eerder was er namelijk al een voorbereidende bijeenkomst geweest: het Eerste Internationale Voetbalcongres in Parijs van 14, 15 en 16 augustus. Hier was Duitsland dan weer wél bij.
De aankondiging hiervan stond onder meer in Het Rotterdamsch Nieuwsblad. ‘Op de agenda komt voor: 1. instelling van een internationaal comité, 2 stichting van een Europeeschen bond van amateurvereenigingen, 3 wijziging der voetbalregels en bepaling van eventueel nieuwe regels, 4 instelling van een internationalen beker.’
Op het moment van schrijven wist natuurlijk niemand nog dat met deze vier punten in feite de toekomst van het internationale voetbal tot in onze tijd werd vastgelegd. Het eerste punt van het internationale comité werd een jaar later gerealiseerd. Het tweede punt van de Europese bond werd pas in 1954 geregeld. Over het derde punt zou Michiel de Hoog van De Correspondent dagelijks een proefwedstrijd willen organiseren. En die wereldbeker werd in 1930 ingevoerd.
Nederland en de FIFA
Nederland was trouwens niet aanwezig bij die voorbereidende vergadering van 1903 en daarover maakte Het Sportblad, officieel orgaan van den Nederlandschen Voetbalbond zich bijzonder boos. ‘Bijna twee jaren hebben we met de meeste belangstelling de preparatieven gadegeslagen voor een heel mooi plannetje, dat ontstaan was in de boezem van ons hoogste college: de oprichting van een Internationalen Voetbalbond.’
Volgens het blad was dit idee in Nederland geboren, maar gebeurde er daarna amper iets mee. De Fransen hadden het echter opgepikt en waren meteen aan het werk gegaan, zo schreef het tijdschrift. ‘14 Augustus en volgende dagen zijn te Parijs samengekomen de afgevaardigden van verschillende landen in een internationaal voetbalcongres, ten einde de mogelijkheid der oprichting van een Internationalen Voetbalbond te bespreken. Op dit congres is Nederland niet vertegenwoordigd geworden.’
De cursivering was van de auteur, die duidelijk uit zijn oren rookte. ‘Welke omstandigheden of welke bijzondere motieven tot deze laatste laksheid geleid hebben,’ brieste hij verder, ‘ligt voor ons voorloopig nog in ’t duister.’
Op 21 mei 1904 was Nederland dan weer wel vertegenwoordigd, door Carl Hirschmann, die in de volgende jaren een centrale rol speelde binnen de FIFA. Op de oprichtingsvergadering zetten zeven landen hun handtekening onder het oprichtingsdocument; Duitsland volgde iets later dat jaar.
Voetbalglobalisering
Tot aan de Eerste Wereldoorlog kwamen er bijna jaarlijks nieuwe landen bij de FIFA, zo legden we vast in een tijdlijn in de Bosatlas van het Nederlandse voetbal.
Inmiddels bestaat de FIFA uit 211 landen – zes méér dan het IOC en maar liefst achttien meer dan de Verenigde Naties! Voor dezelfde Bosatlas maakte ik een overzicht per land wanneer dat zich aansloot, waarmee in feite de globalisering van het voetbal van de 20een 21eeeuw is vastgelegd. Kijk maar:
Heel kort samengevat: de eerste golf tot de Eerste Wereldoorlog spoelde over Europa, Rusland en Noord-Amerika. De tweede golf klotste in het Interbellum tegen het Zuid-Amerikaanse continent, Japan en China. De derde golf volgde de dekolonisatie in Azië en een deel van Afrika. De vierde golf stond in direct verband met de dekolonisatie van de rest van Afrika. De vijfde golf is het resultaat van het uiteenvallen van de Sovjet-Unie en Joegoslavië. De zesde golf tot slot is de huidige tijd met de laatste kruimels die nog aan de voetbaltaart moesten worden geplakt.
Zo weerspiegelt de historische kaart van de FIFA enkele belangrijke gebeurtenissen van de moderne geschiedenis. Wie nu nog zegt dat voetbal maar een spelletje is, moet voor straf deze kaart uit zijn hoofd leren.
