Een standbeeld voor Johan Cruijff
Ajax-supporters zijn een inzamelingsactie begonnen voor een standbeeld van Johan Cruijff bij de Amsterdam Arena. Dit is al eens eerder geprobeerd. Er moet nog ergens een bak geld liggen van begin jaren 90.
Johan Cruijff, Johan Cruijff en Sicco Kingma. Foto via Kingma
In 2012 ontmoette ik Sicco Kingma, die toen al drie jaar rondliep met het idee om een standbeeld voor Johan Cruijff te maken. Dat was na een oproep van Ed van Thijn voor beelden van beroemde Amsterdamse sporters als Fanny Blankers-Koen, Rinus Michels en Johan Cruijff.
De kunstenaar ging aan het werk, waarbij hij koos voor een spelmoment van het WK van 1974. En dan niet uit de finale, benadrukte Kingma. “Cruijff scoorde toen tegen Argentinië alhoewel de keeper hem probeerde neer te halen. Met moeite hield hij zich in balans, maar ging wel door. Het is een prachtig moment, omdat de beweging van alle kanten is te zien.”
Kingma maakte een miniatuurversie, waarop die beweging inderdaad goed is te zien – ongeacht van welke kant het wordt bekeken. Met behulp hiervan hoopte hij te krijgen voor een bronzen beeld van zo’n twee meter hoog, dat op het Leidseplein of bij de Amsterdam Arena geplaatst zou kunnen worden. In 2011 bracht hij zelfs al een bezoek aan Cruijff om hem zelf om een oordeel te vragen. “Hij vond het mooi”, aldus de kunstenaar. Toch is er zes jaar later nog niets van gekomen. Misschien dat de supportersgroep van nu er nog iets mee kan.
Stichting Standbeeld Johan Cruijff
In 1991 werd Kees Verkade ook al eens benaderd voor een beeld van Cruijff. Sterker: er bestond zelfs een Stichting Standbeeld Johan Cruijff, waarvan de naam alles zegt. Volgens Hans Janssen van De Ajacied had Verkade zelfs al een sculptuur gemaakt van Cruijff met de rechtervoet op de bal en een wijzende linkerarm. De kunstenaar kon het zichzelf alleen niet meer herinneren.
In het comité van aanbeveling zaten onder meer Piet Keizer, Gerrie Mühren en Stanley Menzo, net als tv-maker Willem Duys en acteur Ton van Duinhoven. Er was zelfs een bankreningnummer bij de Rabobank in het Oost-Brabantse Overloon (…14.14.14.111), maar tevergeefs. Hoeveel geld er is verzameld, is onbekend.
Een stiekem beeld in België
In een Belgische tuin in Neerpelt staat overigens al jaren een beeld van Cruijff van één meter dertig hoog, gemaakt door Verkade. Die werd besteld door Jan Louwers, die in 1954 met Eindhoven landskampioen werd en naar wie het stadion van Eindhoven is vernoemd. “Waarom zou ik als Eindhovenaar geen beeld van Cruijff mogen hebben,” zei hij tegen Janssen. “Ik hou van voetbal!”
Het beeld was gebaseerd op de film Nummer 14: Cruijff in actie met de bal aan de buitenkant van de voet. Louwers is in 2012 overleden.
Op onderstaande film is dat beeld goed te zien.
En dan is er nog een standbeeld bij het Olympisch Stadion, waar iedereen Cruijff in herkent, behalve de maker zelf. In 1979 kreeg de Naardense beeldhouwer Ek van Zanten de opdracht iets te maken als herinnering aan de twee verloren WK-finales van Nederland, die van 1974 en 1978. ‘Van Zanten werkt aan twee levensgrote voetballers,’ schreef Het Parool, ‘verwikkeld in een felle strijd om de bal.’ Het was dus niet de bedoeling om iets van Cruijff te maken, maar iets van de finales van 1974 en 1978.
Op 17 oktober 1979 was de onthulling, waarna het beeld werd gezien als herinnering aan de WK-finale van 1974. Die van 1978 was inmiddels al vergeten, alhoewel het beeld precies zo was zoals Van Zanten dat vooraf had omschreven. Volgens De Waarheid was het nog specifieker: ‘Het ontwerp symboliseert min of meer de beginfase van de finale waarbij Cruijff door Berti Vogts getackeld wordt.’
Dat is inderdaad wat iedereen er nu in ziet, behalve de kunstenaar zelf. “Ik heb gewoon een mooi beeld gemaakt van twee kenmerkende voetbalhoudingen,” zei hij in 2014 hij tegen Het Parool. “Onzin dat het om een specifiek finalemoment zou gaan. Dat is er later bij verzonnen.”
En dat is waar: het is allemaal verzonnen. Dat gebeurt namelijk met kunst, want mensen vinden daar iets van. Dat zal ook zo zijn als er inderdaad een beeld bij de Amsterdam Arena komt. Gelukkig wel.