Een week na de capitulatie voetbalden Nederlandse en Duitse soldaten alweer tegen elkaar

Op 15 mei 1940 capituleerde Nederland, vijf dagen na de Duitse inval. Meteen erna gingen Nederlandse en Duitse soldaten gezamenlijk sporten, tot vreugde van de sportbonden. Dit is een gratis artikel, maar een donatie is welkom – onderaan deze pagina.

23 mei 1940: Nederlandse en Duitse soldaten voetballen in Amsterdam op het Museumplein. Foto via het NIOD

Drie maanden na het begin van de coronacrisis komt de sport langzaam weer op gang. Na de Duitse inval in 1940 duurde dat ongeveer drie dagen. Op 17 mei, twee dagen na de capitulatie, plaatsten de dagbladen namelijk al een oproep van de Opperbevelhebber van Land- en Zeemacht aan de troepencommandanten. ‘Aan de soldaten wordt zooveel mogelijk lichaamsbeweging voorgeschieven. Zulks om verslapping en geestelijke inzinking te voorkomen. Deze lichaamsbeweging kan bestaan uit opruimings- en herstellingswerkzaamheden en, als dit niet mogelijk is, aan sport en athletiek.’

De Athletiek Unie reageerde meteen, via voorzitter G.E. van der Werff. ‘Versterkt het lichaam en versterkt daardoor tevens den geest! Hoe meer en hoe zwaarder arbeid het dagelijksch leven van den mensch vraagt, des te zekerder is het, dat die lichamelijke oefening een nuttige en onmisbare stimulans zal zijn.’ Hij kondigde aan dat in Amsterdam zowel de baan op het Olympiaplein als in het Olympisch Stadion hiervoor geschikt waren. ‘Wij zullen die beide ter beschikking stellen van de militairen, zoowel van de Duitsche soldaten als van onze eigen jongens. Ze hunkeren er allen naar!’

En inderdaad werd een dag later al op het Olympiaplein getraind. ‘Wij, de KNAU, noodigen alle militairen die vrij zijn en lust hebben om te komen uit, zich daarheen te begeven om aan die oefeningen, waarvoor zich verschillende oefenmeesters hebben beschikbaar gesteld, deel te nemen.’ De foto staat hier, rechtsboven.

(Tekst gaat verder onder deze hinderlijke reclamespot)

Meer verhalen over sport in de Tweede Wereldoorlog in mijn boek  – hier kopen.

Zwemmen

De K.N.Z.B. sloot zich meteen aan bij dit idee. ‘We moeten weer aan den gang,’ zei voorzitter Jan de Vries. ‘Werk en lichaamsoefening zijn vooral in dezen tijd noodzakelijk, niet alleen voor de burgers, maar ook voor de militairen. We zullen daarom soo spoedig mogelijk weer in contact trachten te komen met onze vereenigingen, kringen en afdeelingen, teneinde te bevorderen, dat de geregelde oefeningen in de clubs weer zullen aanvangen, de kringen hun trainingstaak weer op zich nemen.’

In Amsterdam werd er op 21 mei gevoetbald door soldaten, achter het Rijksmuseum, zo zien we op een foto in de Telegraaf. ‘Natuurlijk neemt voetbal een belangrijke plaats in bij de jongens,’ aldus het onderschrift. ‘Het enthousiasme in samenwerking met de temperatuur van den lentedag bezorgt den ijsverkooper een record-omzet.’

Een dag later volgde zelfs een aankondiging van een serie internationale voetbalwedstrijden in Den Haag, ’tusschen elftallen der Duitsche bezetting en Haagsche militaire ploegen, welke de zoo gewenschte vriendschappelijke verhouding ongetwijfeld zeer in de hand zullen werken en bespoedigen.’ Dat was een week na de capitulatie! Zo was Nederland begin mei nog vrij, waarna de inval volgde met zware gevechten om nog in diezelfde maand te voetballen tegen de vijand van tien dagen ervoor.

In Amsterdam is zo’n wedstrijd in ieder geval geweest, blijkt uit een foto uit de beeldbank van het NIOD – vandaag precies tachtig jaar geleden. Het ziet er allemaal zeer informeel uit, maar Nederlandse en Duitse militairen zijn hierop met elkaar aan het voetballen. Vriendschap met de vijand van de week daarvoor: dát is pas sportverbroedering.