Faas Wilkes heeft nog tegen Garrincha gespeeld
Het is de veertigste sterfdag van de legendarische Braziliaanse voetballer Garrincha. In de jaren vijftig speelde hij enkele keren tegen Faas Wilkes.
Afbeelding uit de collectie van Virtual Library of Bibliographical Heritage via Europeana
Manuel Fransisco dos Santos werd op 28 oktober 1933 geboren in Pau Grande, een klein stadje in de buurt van Rio de Janeiro. Zijn bijnaam Garrincha – “klein vogeltje” – kreeg hij van zijn zus. Later zou hij er nog meer verwerven, zoals Alegria do Povó (vreugde van het volk) en Anjo de Pernas Tortas (engel met kromme benen). Garrincha was niet echt het prototype van een voetballer, met een rechter O-been en een linker X-been, dat bovendien zes centimeter korter was.
Maar Garrincha bleek onnavolgbaar te kunnen voetballen. Op 19 juli 1953 maakte hij zijn profdebuut voor Botafogo tegen Bonsucesso, en scoorde gelijk een hattrick. In totaal speelde hij voor de club uit Rio de Janeiro twaalf jaar en 581 wedstrijden, waarin hij 232 scoorde.
Turbulent
Voor Brazilië speelde de rechtsbuiten precies vijftig interlands en maakte hij twaalf doelpunten. Hij werd wereldkampioen in 1958 en 1962. In 1962 werd Garrincha bovendien gedeeld topscorer en beste speler van het toernooi. Later dat jaar zou hij ook tot voetballer van het jaar uitgeroepen worden. Hij verloor slechts één keer met Brazilië, met 1-3 van Hongarije op het WK van 1966, toevallig ook zijn laatste interland. Toen was Garrincha al uitgegroeid tot één van de grootste sterren die het Braziliaanse voetbal ooit voortbracht.
Zijn privéleven was turbulent. De armgeboren Garrincha was tweemaal getrouwd, en had daarnaast diverse affaires. In totaal liet hij minstens veertien kinderen na, waarvan acht bij zijn eerste vrouw. Hij kon net als zijn alcoholistische vader moeilijk van de drank af blijven. Hij raakte betrokken bij een aantal auto-ongelukken, waarbij meestal drank in het spel was. Op 20 januari 1983 overleed Garrincha aan levercirose. Zijn begrafenis was grootschalig en indrukwekkend, en liet zien dat het Braziliaanse volk hem niet vergeten was.
In Amsterdam
Garrincha speelde nooit met Brazilië tegen Nederland. Met Botafogo, dat in de jaren vijftig een grote naam was in het internationale voetbal, kwam hij wel in actie tegen Nederlandse ploegen. In de zomermaanden trok deze Braziliaanse topploeg vaak naar Europa voor een aantal lucratieve oefenwedstrijden. Op 19 juni 1955 trad Botafogo in het Olympisch Stadion in Amsterdam aan tegen het bondselftal, ter gelegenheid van de zogenaamde Olympische Dag. Een aantal dagen daarvoor had Botafogo nog met 5-2 van de Deense nationale ploeg gewonnen, onder meer door twee doelpunten van Garrincha.
Onze nationale ploeg, enigszins verzwakt omdat veel spelers nog clubverplichtingen hadden, werd behoorlijk afgeschminkt door de Brazilianen. Er was slechts één lichtpuntje aan Nederlandse zijde volgens het krantenverslag. “De Rotterdamse ‘Spanjaard’ Wilkes was de enige, die zich onder deze omstandigheden kiplekker voelde. Hij was ook onbetwist de beste man van onze voorhoede en tevens van het gehele elftal.” Het werd uiteindelijk 1-6, met één doelpunt van Garrincha. De meest opvallende speler deze dag was echter Paulo, die driemaal scoorde.
Garrincha tegen Wilkes
In 1959 maakte Botafogo wederom een trip naar Nederland. Eerst deed de Braziliaanse topclub Zweden aan, waar de nationale ploeg een jaar daarvoor aan de hand van Garrincha en Pélé wereldkampioen was geworden. Garrincha slaagde erin een lokale schoonheid te bezwangeren.
In Nederland speelde Garrincha met Botafogo tegen Willem II, Fortuna ’54 en Feyenoord. Op 10 juni 1959 werd met 3-4 gewonnen van Fortuna ’54. Bij de Limburgers deed Faas Wilkes als gastspeler mee.
Twee dagen later was Willem II de tegenstander. Wederom was Wilkes als gastspeler van de partij, maar ook hij kon de 1-4 nederlaag niet voorkomen. Het publiek liep tijdens deze wedstrijden uit om de balvirtuoos en zijn teamgenoten aan het werk te zien. In Limburg waren 22.000 toeschouwers, in Tilburg 18.000. De laatste wedstrijd van Botafogo was tegen Feyenoord. De Rotterdammers wonnen deze met 3-1.
Wilkes speelde in die tijd dus driemaal tegen Garrincha en Botafogo, maar won nooit. Tenminste, ik ben ook aankondigingen tegengekomen die melding maken van een wedstrijd van Saint-Etienne tegen Botafogo, op 13 juni 1956 in Rotterdam. De opbrengst van deze wedstrijd zou ten goede komen aan het Olympisch Comité, als bijdrage voor de Spelen van datzelfde jaar in Melbourne. En wederom zou Wilkes als gastspeler meedoen. En met 2-3 won.
Op 1 mei 1956 speelde Wilkes met Valencia ook nog eens tegen Botafogo met Garrincha. Valencia won met 1-0 door een doelpunt van de Nederlander. Heeft Wilkes dus toch twéé keer gewonnen van Garrincha.