Foto’s en ooggetuigenverslag gevonden van de eerste vrouwenvoetbalwedstrijd in Nederland

Oostzaan had in 1920 de Nederlandse primeur met de eerste vrouwenvoetbalwedstrijd. Er zijn nieuwe ooggetuigenverslagen en nog onbekende foto’s gevonden van die historische dag.  

De twee vrouwenteams van Oostzaan

De Nederlandse vrouwen zijn in Zwitserland voor EK voetbal. Het is al meer dan honderd jaar geleden dat vrouwen voor de eerste keer het voetbalveld betraden. De Nederlandse primeur was op 25 juli 1920 bij OSV in Oostzaan, tegenwoordig Amsterdam-Noord.

Aan Oostzaan zou de eer toekomen als baanbreekster op te treden

Gelegenheidselftal

Het is zeer aannemelijk dat het internationale nieuws van 1920 heeft geleid tot die Nederlandse primeur. Begin mei 1920 speelden Engelse en Franse teams twee onderlinge wedstrijden, die duizenden toeschouwers trokken. Het stond ook in Nederland in alle kranten, waardoor het niet zo gek was dat er iemand op het idee kwam om hetzelfde te doen.

Aanvankelijk zou een vrouwenteam van Wittenberg uit Amsterdam tegen een gelegenheidselftal van korfbalsters van Unie spelen, maar op het allerlaatste moment kwamen de gasten niet opdagen. Het was toen al razend druk bij het veld, stond op de voorpagina van De Courant van 28 juli 1920: ‘Honderden bezoekers waren op het terrein, dat ten gevolge van den regen in minder goede conditie was, aanwezig.’

Ter plekke werd een tweede vrouwenteam samengesteld uit enkele aanwezige bezoeksters, zodat er toch gespeeld kon worden. ‘De uitslag van den vlot gespeelden wedstrijd was een overwinning voor het elftal der „Unie”, dat met 1–0 won.’ Niet zo gek ook, want dat andere team had nooit eerder tegen een bal getrapt.

In tijdschrift Het Leven stonden foto’s van deze elftallen, die we nog niet kenden.

Iets nieuws

Verder stond er op 27 juli 1920 een zeer uitvoerig verslag in het Zaanlandsch Nieuws- en Advertentieblad, dat nog onbekend was, vol informatie over die historische dag.

‘Iets nieuws op sportgebied, althans voor ons land, in elk geval voor de inwoners dezer goede stad,’ opende de verslaggever. ‘De dames, die reeds op zooveel ander gebied, niet het minst op maatschappelijk terrein, de heeren der schepping op zij steven, en terzijde stellen, zouden zich nu ook tusschen de goal-palen plaatsen en medewedijveren op bet voetbalveld. Aan Oostzaan zou de eer toekomen als baanbreekster op te treden.’

De grote belangstelling kwam niet onverwacht. ‘Tot in de dagbladen was het kond gedaan dat Zondag den 25sten van hooimaand op het veld van O.S.V. een wedstrijd zou worden gespeeld tusschen een Amsterdamsch en een Oostzaansch elftal.’

Voor de zekerheid werden er ook nog wat advertenties geplaatst, zodat echt iedereen het wist. Het was tenslotte ook een poging om het vrouwenvoetbal onder de aandacht te brengen. ‘Geen wonder dat de belangstelling met den dag grooter werd, en tegelijk ook de spanning. Nietwaar, men wist toch maar niet, welke gevolgen daaruit konden voortvloeien, en welk een invloed dit gebeuren op het geheele voetbalspel zou hebben.’

Ophef

Die enorme belangstelling was trouwens de reden dat de Amsterdamse vrouwen zich op het laatste moment terugtrokken. ‘Zij hadden bericht gezonden zich voorlopig nog niet te kunnen wagen aan een wedstrijd, omdat zij nog niet voldoende getraind waren en dan wilden zij toch liever een eersten wedstrijd te Amsterdam spelen. Eigenlijk was de bedoeling geweest, om vriendschappelijk een partijtje te komen spelen, bij wijze van oefening, maar hadden de krantenmenschen den boel bedorven door er zoo’n ophef van te maken. Voor een optreden in het openbaar voelden zij zich nog niet sterk genoeg.’

Oostzaan werd die dag inderdaad bedolven onder de bezoekers, waaronder bekende gezichten uit de Amsterdamse voetbalwereld. ‘Van alle kanten zag men dan ook Zondag tegen tweeën de wielrijders en rijwielsters, mitsgaders een aantal wandelaars van beider kunne zich langs den hoogen dijk bewegen in de richting van den Overtoom, waar het buitengewone feit zou plaats grijpen. De dijk zag zwart van de menschen. Een geïmproviseerde brug, gemaakt van een flinke dekschuit in het midden van de sloot die van beide zijden met vlonders verbonden heeft met den walkant, geeft toegang tot het terrein.’

Er werd niet gespeeld op een echt voetbalveld, maar op een weiland, ‘waar blijkens de sporen een paar dagen te voren de koebeesten nog rustig graasden’. Het zag er aardig uit, ‘alleen het kon wat vlakker zijn’.

Binnen de krijtlijnen

Om half drie werd duidelijk dat Wittenburg in Amsterdam was gebleven, waarna het tweede team ter plekke werd samengesteld. ‘De scheidsrechter (geen scheidsrechtster nog) fluit de dames binnen de krijtlijnen en nu zien we ter rechterzijde 11 flinke Oostzaansche jonge dochteren in blauwe frac en dito rokjes — ter linker 11 niet minder stevige dochteren Eva’s met witte shirt en kniebroekjes van gelijke kleur.’

Volgens deze verslaggever viel de wedstrijd zelf tegen, maar dat kon dus niet anders met een team dat elkaar alleen maar kende van het korfbalveld. ‘Zoo was „de wedstrijd” dan ook niet veel meer dan een vertooning en dan nog wel een vertooning hoe voetbal niet gespeeld moet worden. We hebben respect voor den moed van de dames en voor haar goeden wil, maar daarbij blijft het dan ook. Het spel was eerlijk gezegd — niets. En het is voor ons zeer dubieus of het ook wel ooit spel zal worden.’

Meer dan honderd jaar later weten we dat deze voorspelling niet is uitgekomen en dat het vrouwenvoetbal zich heeft ontwikkeld, al ging het langzaam.