Het eerste tv-verslag van het Nederlands elftal was zelfs in Groningen te zien

Op 14 mei 1952 speelde het Nederlands elftal met 0-0 gelijk tegen Zweden. Veel belangrijker was dat er voor de eerste keer een voetbalwedstrijd live op de Nederlandse televisie werd uitgezonden.

Het Nederlands elftal van 1952 tegen Zweden. Foto J.D. Noske via het Nationaal Archief

De vriendschappelijke wedstrijd tussen Nederland en Zweden in het Olympisch Stadion in Amsterdam werd live verslagen door Aad van Leeuwen voor de nationale tv. Dat was bijna een kwart eeuw nadat Han Hollander dit voor de eerste had gedaan op de radio, in 1928, óók in het Olympisch Stadion.

Duisternis

Het was dus pionierswerk en daarom was er op voorhand twijfel of de hele wedstrijd wel kon worden uitgezonden. ‘De eigenlijke beelduitzending zal duren, zolang het daglicht het toelaat,’ aldus de Telegraaf drie dagen voor de wedstrijd, ‘dus bij helder weer vermoedelijk tot omstreeks 8.15 u.’ Er werden drie camera’s opgesteld: één op het dak van de eretribune en twee op de tribunes aan de korte zijde van het veld. Op de Marathontoren kwam een hulpzender, die het beeld verstuurde.

De uitzending werd verzorgd door de NTS, wat voor deze omroep de derde grote opdracht werd na het défilé op Koninginnedag bij Paleis Soestdijk en een lekespel-opvoering op het Binnenhof in Den Haag. Voor deze productie bij Oranje werden aanzienlijk meer kijkers verwacht, omdat voetbal toen ook al populair was.

De wedstrijd zelf was amper de moeite, maar trok wel veel kijkers. Net als nu verzamelden zich veel mensen op straat, cafés en restaurants om te kijken, vooral omdat nog niet veel huishoudens over een toestel beschikten. Tot grote opluchting bleven de camera’s tot het einde draaien, ondanks de duisternis. De Volkskrant: ‘Al was in die ogenblikken de kwaliteit van het beeld beneden elke norm, de televisie-mensen hebben er goed aan gedaan de spanning niet te verbreken en de toeschouwer thuis bij de wedstrijd betrokken te houden. Wie in die ogenblikken naar buiten heeft gekeken. moet zich wel verbaasd hebben over hetgeen toch nog op het scherm was te zien. Een foto was toen buiten zonder hulpmiddelen niet meer te maken. Ook de witte bal, die in het donker werd gebruikt, heeft het de toeschouwers thuis veel gemakkelijker gemaakt.’

Groningen

Natuurlijk ging niet alles goed, zoals een hinderlijke vlek op het scherm en het geluid dat een tijd wegviel. De NTS en Van Leeuwen kregen daarom zowel kritiek als lof voor dit eerste live-verslag op de Nederlandse tv van een voetbalwedstrijd. Aanvankelijk gaf de commentator te weinig informatie, zodat de kijkers vaak niet wisten welke speler in actie was. Het was dan ook beter om op dat moment de radio aan te zetten, want in het verslag van Ad van Emmenes gebeurde dat wel. Na het invallen van de duisternis versloeg ook Van Leeuwen veel beter het spel. De KNVB kreeg nog wel de tip om beter te letten op de tenues, want die leken te veel op dat van Zweden – erg lastig in met name het laatste halve uur in duisternis.

De dagbladen gaven daarvoor vooral lof, al was het maar voor het pionierswerk. En dat vond ook het Nieuwsblad van het Noorden: ‘Behoorlijke televisie-ontvangst in Groningen.’