Het EK voetbal van 2000 in Nederland en België was het eerste mega-sportevent in verschillende landen

Het EK voetbal van 2000 was in Nederland en België. Met terugwerkende kracht blijkt dit het begin te zijn van een trend.

Euro 2000 in Amsterdam. Foto Pim van Olffen via het Stadsarchief Amsterdam

Het WK voetbal van 2030 wordt door zes landen georganiseerd, over drie verschillende continenten en wisselende seizoenen. In Zuid-Amerika is het dan winter en in Europa en Afrika zomer – desastreus voor de voetballers die deze reis maken tussen twee wedstrijden. Het EK voetbal van 2028 is in het Verenigd Koninkrijk en Ierland. Vier jaar later gaat dit naar Turkije en Italië.

Begin 1994 maakten Nederland en België bekend dat ze gezamenlijk het Europees Kampioenschap voetbal van 2000 wilden organiseren, kortweg Euro 2000. Het was een primeur, want nooit eerder was dit evenement door twee verschillende landen georganiseerd. Ruim een jaar later stemde de Europese voetbalbond UEFA hiermee in, waarmee Nederland en België als gastlanden meteen verzekerd waren van deelname.

Mega-evenement

Deze primeur was mooi, maar ook zwaar, zo zei toernooidirecteur Harry Been na afloop. Door onderlinge cultuurverschillen tussen de Nederlanders en Belgen was het soms moeilijk om overeenstemming te vinden. “Wij wilden alles vooraf regelen, de Belgen wilden improviseren. Het sleutelwoord was respect, maar dat ligt lastig voor de Nederlanders. Wij denken namelijk dat we alles beter kunnen.”

Het EK voetbal is dan ook niet zomaar een sportevenement, vergelijkbaar met bijvoorbeeld een groot internationaal atletiek- of volleybaltoernooi. Samen met de Olympische Spelen en het WK voetbal wordt dit beschouwd als een mega-evenement, die vallen in de buitencategorie. Het is daarom een zeldzaamheid dat een land als Nederland hiervoor de verantwoordelijkheid kreeg, in dit geval samen met België. Euro 2000 was de grootste sportgebeurtenis sinds de Olympische Spelen van 1928 in Amsterdam!

Penaltytrauma

De Amsterdam Arena, zoals die toen nog heette, was aangewezen voor vijf wedstrijden. Er waren hier drie groepsduels, een kwartfinale en een halve finale. De finale ging naar Rotterdam, naar de Kuip. In ons land werd er verder in Arnhem en Eindhoven gespeeld. De openingswedstrijd was in Brussel.

Twee van de drie groepswedstrijden in Amsterdam waren thuisduels van Oranje, tegen Tsjechië en Frankrijk. Beide duels werden gewonnen, net als de derde wedstrijd in Rotterdam tegen Denemarken. In diezelfde stad walste Oranje over Joegoslavië heen (6-1), waarna de halve finale tegen Italië weer in Amsterdam werd gespeeld.

Deze wedstrijd liep uit op één van de grootste voetbaltrauma’s van ons land. Volgens het spelbeeld had Nederland de beste kansen, maar zelfs twee strafschoppen in de reguliere speeltijd werden niet benut. Na negentig minuten en de verleningen verloor Nederland uiteindelijk de strafschoppenserie met drie missers. Vijf gemiste strafschoppen in één wedstrijd! Volgens Frank de Boer (twee missers) was het zijn meest bizarre interland ooit, waar Patrick Kluivert (één misser, één raak) sprak over een vloek. Het woord ‘penaltytrauma’ werd definitief opgenomen in het Nederlandse woordenboek.

Sportief eindigde Euro 2000 zo in een enorme teleurstelling voor Nederland. In de finale speelde Italië tegen Frankrijk en verloor die wedstrijd. Oranje had dus als heel kleine troost dat het eerder in het toernooi nog van de Fransen had gewonnen.

Het evenement in zijn geheel was wél een groot succes, aldus Been in de evaluatie. Voor de eerste keer was er winst geboekt door de organisatoren van een EK, een bedrag van veertig miljoen gulden.

Euro 2000 bleek ook het begin van een nieuwe trend, want twee jaar later was het WK voetbal in Japan en Zuid-Korea. De Europese Kampioenschappen van 2008 waren dan weer in Oostenrijk en Zwitserland en die van 2012 in Oekraïne en Polen. En sinds deze week weten we dus ook dat de EK’s van 2028 en 2032 hieraan kunnen worden toegevoegd.