Het klassieke logo van Ajax hangt op de Johan Cruijff Arena, geheel volgens het ontwerp van Eduard Hüttl uit 1924

Ajax heeft vandaag het klassieke logo bevestigd op de Johan Cruijff Arena. Op de expositie Eén club, Eén stad, Ajax Amsterdam is de originele penning uit 1924 te zien, waarop het eerste ontwerp staat. 

Het ontwerp van Eduard Hüttl uit 1924, via de collectie van het Amsterdam Museum

Vanwege het 125-jarige bestaan kondigde Ajax in november 2024 aan dat het klassieke logo wordt heringevoerd. Sinds vandaag is dat weer te zien bij de Johan Cruijff Arena.

Amsterdamsche Voetbal Vereeniging AJAX. Linksgewende kop van AJAX naar een grieksch beeld, omschrift: AJAX

Geruchten

Volgens een zeer hardnekkig gerucht werd dit logo in 1925 ontworpen door Jan de Boer voor het familiebedrijf Ajax Brandbeveiliging. Als voormalig keeper van het eerste elftal zou hij toestemming van de club hebben gekregen voor de naam. In ruil mocht Ajax dat logo van de Griekse held gebruiken.

Er is alleen geen enkel bewijs dat dit inderdaad zo is gebeurd. Via digitale krantenarchieven is geen enkele advertentie van de brandblussers te vinden, waarin dat logo is gebruikt. Het bedrijf adverteerde vanaf 1972 ook in het clubblad van Ajax, maar gebruikte het logo geen enkele keer. Dat is toch gek als het dat exclusieve recht heeft, al helemaal als dat in het clubblad zelf gebeurde.

En dan is er nog een probleem, ontdekte ik in vorig jaar na onderzoek voor Trouw: er bestaat een weergave van dat klassieke logo met de Griekse held uit 1924. Dat is dus eerder dan het vermeende ontwerp van De Boer!

Linksgewende kop

Het werd gemaakt door Eduard Hüttl als ontwerp voor een prijspenning, die in 1935 werd omschreven in een gedenkboek van de Koninklijke Nederlandsche Edelmetaal Bedrijven: ‘Amsterdamsche Voetbal Vereeniging AJAX. Linksgewende kop van AJAX naar een grieksch beeld, omschrift: AJAX.’

Eduard Hütll

Hüttl was in die tijd een gerenommeerde kunstenaar, wonend in Utrecht. Hij zou nooit gevraagd worden voor zo’n prijspenning als het ontwerp voor de Griekse held al door iemand anders was gemaakt. Zijn originele penning is opgenomen in de collectie van het Amsterdam Museum en momenteel te zien op de Ajax-expositie in het Stadsarchief Amsterdam.

Superklein 

Op die expositie blijkt trouwens dat die penning van Hüttl superklein is met een doorsnede van slechts 2,5 centimeter. De banieren met ditzelfde logo, die vandaag zijn bevestigd, zijn juist enorm groot. In honderd jaar is dit ontwerp van Hüttl uitgegroeid tot veruit het bekendste uit zijn oeuvre, omdat honderden miljoenen mensen het minstens één keer hebben gezien. Ze wisten alleen niet dat het van Hüttl was.

Ajax heeft zelf trouwens ook een medaille met het klassieke logo uit die begintijd, bleek na onderzoek in de eigen collectie.

En dan is er nog onderstaand exemplaar uit 1924, dat is gevonden in de collectie van het Joods Cultureel Kwartier. Over die datering zijn we zeker, omdat er op de andere zijde staat dat die is uitgereikt na afloop van het seizoen 1923-1924.

En daarmee is bewezen dat we Jan de Boer niet langer meer kunnen beschouwen als de ontwerper van het klassieke Ajax-logo.