Het sportieve hoogtepunt van voetbalclub Juliana uit Kerkrade

Op 16 juni 1940 begon de kampioenscompetitie in het Nederlandse voetbal, de eerste in oorlogstijd. Door de oorlogsschade was het vreselijk moeilijk om lange afstanden af te leggen, vooral voor Juliana, de mijnwerkersclub uit Zuid-Limburg. Gratis verhaal, maar een donatie is welkom – onderaan deze pagina.

Na de Duitse inval en de Nederlandse capitulatie was de materiële schade groot met kapotte bruggen en gebouwen in puin. ‘Een reis naar Spekholzerheide is wellicht moeilijker dan één naar Indië in normale tijden,’ vatte het tijdschrift Sportkroniek het treffend samen.

Tegenwoordig is Spekholzerheide een wijk in Kerkrade, maar in 1940 was dat een zelfstandig dorp met de eigen voetbalclub Juliana, die net dat seizoen de afdelingstitel had gewonnen, het absolute hoogtepunt uit de clubgeschiedenis. Daarmee plaatste de club zich voor de nationale titelstrijd tegen de vier andere afdelingskampioenen uit de andere regio’s van het land – vóór de invoering van de Eredivisie in 1956 nog de gewoonte. De Limburgse club werd vooraf zelfs getipt als één van de grootste kanshebbers, maar tussen de behaalde titel en de start van de kampioenscompetitie vielen de Duitsers binnen en was opeens alles anders.

(Tekst gaat verder onder deze afbeelding)

Dit verhaal staat ook in mijn boek Door Wilskracht Zegevieren

Mijnwerkers

Juliana was niet zomaar een club, nog los van het geografische probleem dat het helemaal in Zuid-Limburg lag. Ook de spelers waren heel bijzonder, legde clubbestuurder J.L. Franssen uit. ‘Uiteraard zijn het gros onzer spelers werkzaam op verschillende kolenmijnen, ’t welk voor hun de verplichting mede brengt om de andere week een Zondag te werken. Wij worden verplicht des Zaterdags voor iederen werkzondag onze thuiswedstrijden te spelen, zoolang dat met het oog op licht mogelijk is, daar deze wedstrijden op zijn allervroegst 17 uur kunnen beginnen. Onze spelers moeten dan onmiddellijk na hun werk naar huis hollen, hun plunje halen en spelen.’

Verder had Kerkrade geen eigen treinstation, wat het spelen van uitwedstrijden nog ingewikkelder maakte voor deze voetballers: ‘Zij moeten voor zoover zij geen fiets hebben, en dat zijn er nog al, te voet van Spekholzerheide naar Heerlen en dat liefst ’s morgens om 4.45 uur, daar de eenige reisgelegenheid welke zij hebben, is 5.45 uur vanaf station Heerlen.’ De spelers met middagdienst kwamen pas tegen één uur ’s nachts thuis en moesten dan om vier uur weer op om de trein te halen.

Met de fiets naar Rotterdam

Deelname aan de kampioenscompetitie was voor deze mijnwerkers daarom een logistieke nachtmerrie met uitputtende reizen naar Feijenoord in Rotterdam (400 kilometer heen en terug), Blauw-Wit in Amsterdam (ruim 420 kilometer), Heracles in Almelo (400 kilometer) en GVAV in Groningen (600 kilometer). Alle uithoeken van het land moesten worden aangedaan onder zeer moeilijke omstandigheden. ‘De trein is er ook nog, al moeten wij hier en daar dan wel eens overstappen bij een brug die niet over, maar in de rivier ligt.’

Toch waren er twaalf Limburgse supporters, die met de fiets naar Rotterdam gingen om de openingswedstrijd van 16 juni 1940 tegen Feijenoord mee te maken! De spelers van Juliana zelf vertrokken een dag voor de wedstrijd en overnachtten in Den Haag. In Rotterdam werden ze met 6-1 afgedroogd, waarna ze weer anderhalve dag moesten reizen. Maandagmiddag om half vier waren ze eindelijk terug in het mijnwerkersdorp. ‘We leven zo langzamerhand in een groot land,’ verbaasde het Utrechts Volksblad zich. ‘Een voetbalclub gaat drie dagen op reis om één enkele wedstrijd te spelen, ’t lijkt warempel Amerika wel!’

Toen moest de uitwedstrijd naar Groningen nog komen, waarvoor een bus werd gehuurd. ‘Daarvoor moet de club uit Spekholzerheide liefst Zaterdagsmorgens om 7 uur vertrekken, waarna ze om 10 uur ’s avonds in Groningen aankomt. Dat wil zeggen, als alles goed gaat en bij de 4 á 5 ponten geen vertraging ontstaat. In zulk een geval — en men houdt er serieus rekening mee — wordt Groningen eerst des Zondags bereikt.’ Na de wedstrijd was het te laat voor de terugreis, die daarom op maandagochtend begon. ‘De ploeg arriveert misschien nog des avonds, maar misschien ook eerst Dinsdagsmorgen. Zoodat dit tripje naar Groningen drie dagen zal kosten. Voor anderhalf uur voetbal.’ Juliana won wel met 3-4.

In de één-na-laatste speelronde revancheerden de Limburgers zich van de zware nederlaag in Rotterdam door Feijenoord in eigen huis met 2-0 te verslaan. Na bijna 2000 kilometer reizen door oorlogsgebied eindigde de ploeg uit Spekholzerheide met negen punten op de vierde plaats. Feijenoord werd de kampioen van deze merkwaardige competitie, tevens de laatste nationale landstitel voor de Rotterdammers tot en met 1961.

Juliana bestaat niet meer, behalve als de letter J in de naam van profvoetbalclub Roda JC, voluit Roda Juliana Combinatie.