Het vrouwenvoetbal kwam in 1978 alleen in de krant als er shirtjes werden gewisseld

Het Olympisch Stadion was al vaak de thuisbasis van een voetbalclub, maar nog nooit van een vrouwenteam. In 1978 was daar de eerste vrouwenwedstrijd, als voorloper van Hera United.  

Vrouwenvoetbal op Amsterdam 703, foto Hans Peters via het Nationaal Archief

Hera United is de eerste profvoetbalclub in Nederland met alleen een vrouwenteam. “Waar vrouwen niet hoeven te vechten voor hun plek,” zoals oprichtster Marieke Visser afgelopen zomer zei. De KNVB moet er wel de regels voor aanpassen, omdat de nieuwkomer hier niet aan voldeed. Een samenwerking met Telstar, dat al wel in die competitie speelt, heeft dit bespoedigd.

Olympisch Stadion

Het Olympisch Stadion wordt de thuisbasis van Hera, samen met het stadion van Telstar. Sinds de opening in 1928 van deze historische locatie hebben daar al veel Amsterdamse clubs hun onderkomen gehad, zoals Blauw-Wit (1928-1967), DWS (1958-1971) en FC Amsterdam (1972-1980). Tot de verhuizing naar de huidige Johan Cruijff Arena speelde Ajax daar zijn grote wedstrijden. De Volewijckers wonnen er in 1944 de landstitel. En dan speelde het Nederlands elftal daar tot en met 1989 ook nog eens 77 thuiswedstrijden.

In al die tijd is dit stadion nog nooit het vaste onderkomen van een vrouwenelftal geweest, al zijn er losse wedstrijden gespeeld. In 2009 werd daar speciaal voor het Nederlands elftal een oefentoernooi georganiseerd als voorbereiding op het Europees Kampioenschap in Finland. De vrouwen speelden in vier dagen drie wedstrijden tegen China, Zuid-Afrika en Zwitserland: allemaal tegenstanders van een ander continent met een eigen stijl.

Dat was belangrijk, omdat dit EK het eerste internationale toernooi was voor Nederland. De wedstrijden in het Olympisch Stadion hebben daar zeker bij geholpen, aldus de toenmalige bondscoach Vera Pauw: “Op deze plek snapten de speelsters dat ze topsporters waren.” Een maand later haalde Nederland de halve finale op het EK.

Vele duizenden hebben kunnen constateren dat het damesvoetbal een zeer aanvaardbaar peil heeft bereikt

Amsterdam 703

Toch speelden deze internationals niet de allereerste vrouwenwedstrijd in het Olympisch Stadion, want dat hadden hun voorgangers bij Oranje in augustus 1978 al gedaan op het internationale voetbaltoernooi Amsterdam 703. Dat werd in die tijd elke zomer georganiseerd met Ajax als belangrijkste deelnemer. Anderlecht, AZ’67 en Fluminese waren in 1978 de andere deelnemers.

Het Nederlands vrouwenelftal was uitgenodigd voor een voorwedstrijd op de slotdag van dit toernooi. Die duurde trouwens maar drie kwartier met een eerste helft van 25 minuten en na de rust nog eens twintig. De tegenstander was een vrouwenclub uit Los Angeles, die ook speelde onder de naam Ajax. Dit team, dat grotendeels bestond uit dochters van Nederlandse emigranten, speelde zelfs in hetzelfde shirt als hun naamgenoten.

De wedstrijd werd weliswaar aangekondigd in het programmaboekje, maar verder toonde geen enkele sportredactie enige belangstelling. Het Vrije Volk plaatste een dag later nog wel een foto op de voorpagina met enkele Amerikaanse speelsters in hun bh. ‘Shirtjes gaan uit’, kopte het dagblad blij. ‘Na een voorwedstrijd op het Amsterdam 703-toernooi wisselen de dameselftallen van Nederland en Amerika moe maar voldaan hun shirtjes uit’. Geen woord over de wedstrijd, niet eens een uitslag.

Aankondiging van de eerste vrouwenvoetbalwedstrijd in het Olympisch Stadion

Aanvaardbaar peil

Alleen de KNVB plaatste een serieus wedstrijdverslag in het tijdschrift Voetbal Totaal. Het was dan weer wel geschreven door Ad van Emmenes, die toen al meer dan een halve eeuw werkzaam was in de voetbaljournalistiek. Hij was zeer onder de indruk van het nationale elftal, dat het Amerikaanse Ajax moeiteloos met 7-0 aan de kant zette – en dat in 45 minuten. ‘Vele duizenden hebben kunnen constateren dat het damesvoetbal in ons land, voor zover de top betreft, een zeer aanvaardbaar peil heeft bereikt.’

De toeschouwers beloonden de acties daarom regelmatig met applaus. ‘Wel een verschil met het overigens al vrij verre verleden toen voetballende meisjes en jonge vrouwen alleen maar bulderende lachsalvo’s opleverden.’ Vooral de routiniers Ellen Popeyus, Corry de Jong, Jos Andeweg en Bep Timmer kregen de instemming van de nestor van de sportjournalistiek, die al sinds 1909 wedstrijden van het Nederlands elftal bezocht.

De eindredactie van Voetbal Totaal luisterde dit verslag van Van Emmenes op met maar liefst twee foto’s van de voetbalsters na afloop van de wedstrijd. Zo valt nog meer op dat alleen de Amerikaanse vrouwen in hun bh liepen. “Zuinigheid in één beeld,” zegt Popeyus ruim een halve eeuw later. De KNVB vond het te duur als er shirtjes werden geruild. “Wij mochten die van ons niet geven.”