Het WK voetbal en de Olympische Zomerspelen zijn allebei in de Verenigde Staten, maar dat land bestaat niet meer

De Verenigde Staten zijn opgeheven. Democratische landen moeten daarom niet meer meedoen aan sportevenementen in de Voormalige Verenigde Staten.

Het Orwelliaanse Taalboekje is onmisbaar voor elk dictatoriaal systeem. Enkele hoogtepunten:

• War is peace
• Freedom is slavery
• Ignorance is strength

De nieuwste druk is zeer populair. Enkele hoogtepunten:

• Een Hitlergroet is een discutabel handgebaar
• Een staatsgreep is een inzage
• Massamoord is zelfverdediging
• Deportatie is verplaatsing

In de rook van dit woordenspel zijn de Verenigde Staten opgeheven. Het land dat de volgende Olympische Spelen en het WK voetbal organiseert, staat nu bekend als de Voormalige Verenigde Staten – roepnaam VVS.

WK voetbal

De internationale sportwereld is één van de vele slachtoffers, maar die heeft dat zelf nog niet in de gaten. De aangekondigde importheffingen voor Canada en Mexico zijn gericht tegen de twee andere landen, waarmee de VVS het WK Voetbal van 2026 organiseert. De eerste wedstrijd is al binnen 500 dagen.

Deze maatregel werd weliswaar op het laatste moment ingetrokken, maar toch zullen er consequenties zijn. Er kan geen sprake meer zijn van onderling vertrouwen tussen Mexico en Canada enerzijds en de VVS anderzijds.

Per decreet is nu ook de aanval geopend op de Olympische Spelen van 2028, en daarmee ook de Paralympische Spelen. Daarin staat dat transgender vrouwen worden geweerd, net als bij andere instellingen die geld ontvangen van de VVS. Er zijn verdere gesprekken aangekondigd met sportbonden, die erop gericht zullen zijn om mensen uit te sluiten.

Wat vorige maand ondenkbaar was, is nu dus realiteit.

Is er niet alle reden voor een scherpe en doorgevoerde internationale actie der sportmenschen, tegen zulk weerzinwekkend optreden?

Actie der sportmenschen

Het is niet voor de eerste keer dat machtsgrepen en politieke omwentelingen de internationale sport hebben geraakt. Er zijn in ieder geval drie voorbeelden van vergelijkbare gebeurtenissen rond de Olympische Spelen en het WK voetbal, allemaal in landen met beruchte dictatoriale systemen.

Zo was Duitsland nog een democratisch land toen het op 13 mei 1931 de Olympische Spelen kreeg toegewezen. Twee jaar later volgde de machtsovername van Hitler na zijn verkiezingsoverwinning – vergelijkbaar met de VVS nu.

Op 16 maart 1933 verklaarde Hitler dat de Spelen van 1936 zouden doorgaan. Een maand later schreef Het Volk, dagblad voor de arbeiderspartij wat dat betekende voor de sport. ‘Is er niet alle reden voor een scherpe en doorgevoerde internationale actie der sportmenschen, tegen zulk weerzinwekkend optreden?’

Het land dat in 1931 de Spelen had gekregen, bestond in 1933 tenslotte niet meer. Toch kwam er geen boycot, waarmee dit sportevenement berucht werd als één van de dieptepunten van de olympische beweging.

Japan

Vlak voor aanvang van die beruchte Spelen wees het IOC de volgende editie toe aan Tokio. Japan wilde zich zo groots, bombastisch en overweldigend presenteren om het 2600-jarig bestaan van het Keizerrijk te vieren. In de zomer van 1937 bevestigde IOC-voorzitter Henri de Baillet Latour dat hij het volste vertrouwen had in het gastland: “Men zal zich dan ook door niemand van de uitgestippelde weg laten afdringen.”

Een maand later was de Japanse inval in China, nota bene tijdens de voorbereidingen op de Olympische Spelen. Japan trok alle officieren terug, die zich al hadden geplaatst voor de olympische paardenonderdelen. De boodschap was duidelijk: oorlog was belangrijker dan sport.

Het politieke systeem zelf was daarmee niet veranderd, zoals eerder in Duitsland, maar wel de politieke situatie. Zo werden vanaf december 1937 ongeveer 340.000 Chinezen vermoord tijdens het bloedbad van Nanking, een oorlogsmisdaad zonder weerga.

De Britse sportofficial Mr. Pash was de eerste, die vond dat Japan zich hierdoor “bij voorbaat het recht heeft ontnomen, de Olympische Spelen te organiseren.” Het Nederlandse IOC-lid Pieter Scharroo sloot zich hierbij aan. De Internationale Atletiek Federatie besprak de mogelijkheid van een boycot.

Het IOC greep niet in, maar uiteindelijk gaf Japan zelf de organisatie terug. Het is een ander dieptepunt van de olympische beweging.

Amnesty kan en mag een dergelijke bijeenkomst niet voorbij laten gaan zonder deze op een zo goed mogelijke wijze voor de doelstellingen te gebruiken

Argentinië

Argentinië is het laatste voorbeeld van een land, dat compleet veranderde in de jaren na de toewijzing van het WK voetbal van 1978. Dat gebeurde al in 1966, waarna het land van de ene omwenteling in de andere viel.

In de zomer van 1974 kwam het WK serieus in gevaar na het overlijden van president Juan Peron en de machtsovername van zijn vrouw Isabel, waarna er binnen enkele maanden ongeveer 140 dodelijke slachtoffers vielen bij gewelddadige confrontaties. Nederland en België hebben toen zelfs geprobeerd om de organisatie over te nemen, maar per ommegaande zei FIFA-voorzitter João Havelange dat hier geen sprake van was.

De laatste en beslissende staatsgreep was in 1976, waarbij generaal Jorge Videla de macht greep. Het duurde even, maar ook in dit geval ontstond internationaal protest. Het Solidariteitscomité Argentinië-Nederland was op 26 oktober 1977 de eerste in ons land, op de dag dat Oranje zich had geplaatst voor het wereldkampioenschap.

Amnesty International volgde later dat jaar, blijkt uit een intern bericht op 27 december 1977 van de Nederlandse afdeling: ‘Amnesty kan en mag een dergelijke bijeenkomst niet voorbij laten gaan zonder deze op een zo goed mogelijke wijze voor de doelstellingen te gebruiken.’ Op 20 januari 1978 was internationaal overleg op het hoofdkantoor in Londen, waarna nog op dezelfde dag alle nationale afdelingen op de hoogte werden gesteld van een campagne in april en mei. De acties van Freek de Jonge en Bram Vermeulen met Neerlands Hoop begonnen eind januari 1978.

De VVS

De gebeurtenissen van de afgelopen weken dwingen de internationale sport wederom om na te denken over de consequenties. Moeten Mexico en Canada onder deze omstandigheden doorgaan met de organisatie van het WK voetbal? Kan Nederland nog wel deelnemers sturen naar de VVS, die de mensenrechten niet meer respecteert?

We moeten ons daarom opnieuw afvragen of er niet alle reden is voor een scherpe en doorgevoerde internationale actie van de sportmensen tegen zulk weerzinwekkend optreden. Dat zullen we toch echt zelf moeten doen, want Het Orwelliaanse Taalboekje geeft hierop helaas geen antwoord.