Het wonderlijke record van de Spaanse voetballer Marcelino: twee Europese prijzen in acht dagen
Spanje speelt zondag de finale van de Nations League. Rodri kan zo de tweede Europese prijs winnen in acht dagen. Zoiets gebeurde in 1964 ook.
Het logo van Real Zaragoza in 1951, Public Domain via Wikicommons
Het gebeurt niet vaak dat een voetballer in de tijdspanne van acht dagen twee Europese prijzen kan winnen, met zowel zijn club als zijn nationale ploeg. De Spaanse international Rodri kan het overkomen als hij zondag de Nations League wint nadat hij afgelopen zaterdag al de Champions League won met Manchester City, nota bene als matchwinner tegen Inter.
Het zou zeer bijzonder zijn maar niet uniek, want de spelers Marcelino en Lapetra maakten zoiets al 59 jaar geleden mee. Op 21 juni 1964 wonnen ze de EK-finale met de Spaanse nationale ploeg en drie dagen later wonnen ze met Real Zaragoza de Jaarbeursbeker. Natuurlijk was het uniek dat twee van zulke belangrijke wedstrijden in dat seizoen kort achter elkaar werden georganiseerd. Er werd in die tijd blijkbaar minder geklaagd over het intensieve programma voor de spelers.
Marcelino was de absolute held van die week want hij maakte in beide wedstrijden zelfs de winnende goal. Een unicum in het Europese voetbal, dat zondag kan worden geëvenaard door Rodri als hij tegen Kroatië de winnende goal maakt. Marcelino won na deze twee overwinningen ook nog met zijn club de Copa del Generalisimo en zou dus drie van de vier hoofdprijzen in zijn loopbaan binnen één maand winnen.
Cinco magnifico
Hetzelfde gold voor zijn maatje Carlos Lapetra. Deze twee spelers maakten deel uit van een droomvoorhoede van Real Zaragoza in het midden van de jaren zestig, de zogenaamde ‘cinco magnifico’. Het vijftal bestond ook uit de Brazilianen Canario en Duca en Juan Manuel Villa, die in 1964 ook international was maar niet in actie kwam tijdens het EK.
Zaragoza had in april het reguliere seizoen afgesloten met een vierde plaats in de competitie. Blijkbaar was dit niet helemaal naar wens van de clubleiding, want trainer Antonio Ramallets (die een paar jaar eerder nog doelman van Barcelona was) werd ontslagen. Oud-speler Luis Bello werd voor de groep gezet om het seizoen van Zaragoza af te maken. De club speelde nog op twee fronten, de Copa (del Generalisimo) en de Jaarbeursbeker. Tussendoor werd in Spanje ook nog het EK-voetbal afgewerkt.
Zaragoza had op dat moment nog nooit een hoofdprijs behaald, maar onder de interim-coach wist het zich te plaatsen voor de finale van de Jaarbeursbeker via een beslissingswedstrijd tegen FC Luik. En ook in de Copa zette de ploeg grote stappen op weg naar de eindstrijd.
EK
En toen begon medio juni het EK in Spanje, dat zoals de huidige Nations League maar een halve week duurde. Spanje plaatste zich voor de finale door Hongarije na een verlenging met 2-1 te verslaan. In de finale was titelverdediger USSR de tegenstander.
Het was een politiek zeer beladen confrontatie in een met 125.000 toeschouwers uitverkocht Bernabeu. De dictator Franco wilde natuurlijk wel dat de Furia Roja de bolsjewieken de baas zou blijven. Het werd een spannend duel waarbij de stand tot in de 84e minuut in evenwicht was. Toen verraste Marcelino Martinez, vooral bekend onder zijn voornaam, met een kopbal uit een zweefduik Lev Jasjin. De treffer hielp Spanje aan de Europese titel tot groot genoegen van de Generalisimo zelf.
Van een enorme huldiging in Madrid kon echter geen sprake zijn want de spelers van Valencia en Zaragoza moesten snel door naar Barcelona waar de finale om de Jaarbeursbeker zou worden gespeeld. Marcelino en Lapetra pakten de volgende ochtend de trein uit Madrid-Chamartin en kregen halverwege de reis gezelschap van hun ploeggenoten die in Zaragoza instapten.
Valencia had de voorgaande twee edities van dit toernooi gewonnen maar was in de competitie op de zesde plaats geëindigd. Op de slotdag van die competitie had Valencia nog wel met 4-0 gewonnen van Zaragoza. Daarom was de club uit de sinaasappelstad toch wel de favoriet voor de eindzege. Wellicht was dat resultaat een aanleiding om Ramallets te ontslaan.
Door het drukke programma vanwege het EK waren beide clubs overeengekomen om af te zien van een dubbel duel, maar de finale in één wedstrijd af te werken. Valencia en Zaragoza speelden op dat moment ook nog in de halve finale van de Copa.
Vlucht
Camp Nou was goed gevuld voor deze Europese finale met 50.000 toeschouwers. Volgens de verslagen was Valencia in de eerste helft de bovenliggende partij, maar Zaragoza opende de score in de 40e minuut, toen Villa op aangeven van Marcelino scoorde. De schutter zou volgens de spelers van Valencia buitenspel hebben gestaan. Twee minuten later werd het weer gelijk dankzij een doelpunt van Urtiaga.
Na rust zat Zaragoza duidelijk beter in de wedstrijd en in de 63e minuut sloeg Marcelino toe op aangeven van Lapetra. De kersverse EK-winnaars leken het verschil te hebben gemaakt. Maar het werd nog heet in de slotfase toen een gelijkmaker van Guillot om onduidelijke redenen werd afgekeurd door de Portugese scheidsrechter Joaquim Campos. Vanwege felle protesten uit frustratie werd de Valenciaanse speler Suco nog van het veld gestuurd. Meteen na de 90e minuut floot Campos af en vluchtte van het veld om te schuilen in de spelerstunnel. Zaragoza had zijn eerste internationale trofee gewonnen.
Maar de beker werd vanwege de incidenten op het veld pas later in Hotel Presidente, aan de Generalisimo (nu Diagonal) van Barcelona, door FIFA-voorzitter Sir Stanley Rous uitgereikt aan de voorzitter van Zaragoza. Valencia weigerde uit protest de tweede prijs op te halen.
Nog mochten Marcelino en Lapetra niet genieten van hun victories. Zaragoza moest zich een paar dagen later ten koste van Barcelona plaatsen voor de finale van de Copa. En ook dat lukte. Vervolgens speelden Marcelino en Lapetra hun derde finale op rij. Zaragoza zou dit keer in Bernabeu winnen van Atletico Madrid. Het werd 2-1 voor de ploeg uit de hoofdstad van Aragon. Lapetra en Villa namen dit keer de treffers voor hun rekening. Het was voor de eerste keer dat Zaragoza de prestigieuze Copa (del Generalisimo) won.
Het seizoen was eindelijk voorbij voor Marcelino Martinez en zijn maatje Carlos Lapetra. Marcelino maakte 19 goals in 44 wedstrijden in dat seizoen voor Zaragoza, maar in Spanje kennen ze hem vooral van die andere goal in de finale van het EK van 1964. Dankzij Rodri kan zijn naam dit keer weer over de tong gaan. Twee bekers winnen binnen een paar dagen met zowel je club als je land is maar weinigen gegeven.