Honderd jaar geleden vertrok vanuit Rotterdam de eerste georganiseerde voetbalreis

Op 27 februari 1921 speelde Sparta een uitwedstrijd tegen Haarlem. Duizenden supporters reisden mee in de eerste georganiseerde voetbalreis op Nederlands grondgebied. Abraham Tuschinski maakte er een film van. 

Publiek langs het veld van Haarlem. Foto via het Noord-Hollands Archief

Het competitieduel Haarlem – Sparta van 27 februari 1921 was de eerste Nederlandse voetbalwedstrijd waarover een film werd gemaakt. Nog opvallender is dat het duel werd voorafgegaan door de eerste georganiseerde supportersreis van ons land: meer dan 2.000 Rotterdamse supporters reisden vooral in vrachtwagens naar Haarlem om hun club aan te moedigen. En die beelden zijn bewaard gebleven.

De lange versie 

De wedstrijd tussen Sparta en Haarlem in de Westelijke Eerste Klasse was voor beide clubs heel belangrijk, want ze bungelden allebei onderaan de ranglijst. De verliezer maakte dus serieuze kans om te degraderen.

Rotterdam leefde daarom mee met Sparta en daar maakte het Rotterdamsch Nieuwsblad dankbaar gebruik van. Deze krant was er namelijk goed in om rond voetbal een stunt te organiseren, waarmee altijd opnieuw de aandacht weer was verzekerd. Om Sparta in Haarlem te steunen regelde de krant 38 vrachtauto’s, die volgestouwd met supporters vanaf de Coolsingel vertrokken – een lange stoet met meer dan 2.000 Rotterdammers. Op de Coolsingel stonden ook nog eens duizenden mensen om de stoer uit te zwaaien – een gigantisch succes. Volgens ooggetuigen was het zelfs nog nooit zo druk geweest in het centrum van Rotterdam.

Menschen in honderdtallen

De N.R.C. vond het goed bedacht: ‘Ongetwijfeld een aardig plan en een origineel idee, waar Sparta inderdaad mee gebaat kan zijn, omdat het altijd zeer animeerend werkt als een elftal zich omgeven weet door een publiek, hetwelk het een goed hart toedraagt.’

In Haarlem wisten ze niet wat ze meemaakten. ‘Zelden of nooit’, merkte de N.R.C. op, ‘zal in Haarlem een voetbalwedstrijd zóó de algemeene belangstelling van de Haarlemmers getrokken hebben. Uren voor het begin van den wedstrijden stonden de menschen in honderdtallen opgesteld langs den weg, waarlangs de Rotterdamsche auto’s zouden komen.’ En ook Leiden stond op zijn kop, omdat de stoet die stad passeerde.

Met al deze steun won Sparta met 2-1. De terugkomst van de stoet in de avond was daarom opnieuw een groot feest met duizenden Rotterdammers. ‘Na aankomst trokken honderden jongens met roodzwarte kleuren getooid zingende langs de straten, ter eere van de Spartaansche overwinning. ‘

Filmmaker Abraham Tuschinski raakte geïnteresseerd en maakte opnames van zowel de wedstrijd als de supportersstoet. Naast de lange film werd er een korte variant gemaakt, met alleen wedstrijdbeelden erin. Een dag later werd die al vertoond in de bioscopen. ‘Het is een schitterende film,’ oordeelde Rotterdamsch Nieuwsblad, ‘die waard is om in ons gemeente-archief een eereplaats te krijgen. Zij heeft een historische waarde.’

En daar is Sportgeschiedenis het helemaal mee eens, vinden wij precies honderd jaar later. En dan ook omdat Sparta-legende Bok de Korver tijdens deze wedstrijd ook nog even werd gehuldigd, waar hij in het algemeen een grote hekel aan had. En dat zag er er zo uit.

De uitzege was alleen niet voldoende om zich te handhaven op het hoogste niveau, wat Haarlem uiteindelijk wél is gelukt. Maar gelukkig hebben we de beelden nog.