Humphrey Mijnals is de Surinaamse oerknal van het Nederlands elftal

Op 3 april 1960 speelde Humphrey Mijnals als eerste Surinamer in het Nederlands Elftal. Het was het startpunt van de enorme Surinaamse invloed op Oranje.

Foto Wim van Rossem, via het Nationaal Archief

De Surinaamse krant Waterkant stelde in 2020 een lijst op van de vijf beste Surinaamse voetballers in het Nederlands elftal. Altijd gedoe natuurlijk, maar op de eerste plaats stond Ruud Gullit. Daarna volgden Frank Rijkaard, Patrick Kluivert, Nigel de Jong en Virgil van Dijk. Iemand als Clarence Seedorf stond er niet bij, omdat hij nou net in Oranje wat minder heeft gepresteerd.

We zijn precies vijf jaar verder en nog steeds kunnen we hierover fijn discussiëren, inmiddels ook over de vrouwelijke voetballers met Surinaamse wortels. Over één ding is geen debat mogelijk: Humphrey Mijnals was de eerste. Sinds het officiële begin van het Nederlands Elftal in 1905 was er nooit eerder een Surinamer geselecteerd.

Mijnals is de Surinaamse oerknal van het Nederlands elftal. Mede daardoor werd hij uitgeroepen tot de beste Surinaamse voetballer van de vorige eeuw. Niet Gullit, niet Rijkaard, niet Van Dijk en niet Seedorf.

In Suriname genieten ze er nog steeds van. Een Nederlander wil eerst weten of het wel volgens de regels is gebeurd

Een historisch debuut

Alleen al zijn eerste wedstrijd in het Nederlands elftal is historisch vanwege een legendarische omhaal. De fotograaf van het tijdschrift Sport- en Sportwereld klikte precies op het goede moment om die vast te leggen. Op de grond zat de keeper van het Nederlands elftal, Frans de Munck, met een verblufte blik in de ogen. Pal voor hem hing Mijnals in de lucht, horizontaal, ruggelings, in perfecte balans, op het moment dat hij de bal wegtrapte. Het was in de wedstrijd tegen Bulgarije.

Een omhaal, of een bicycle-kick, wordt zo iets nu genoemd. Een halve eeuw geleden heette het nog een “spectaculaire dubbeltrap”, zoals de sportredactie van De Telegraaf het omschreef.

Met deze spectaculaire actie onderstreepte Mijnals zijn debuut, want die omhaal benadrukte het verschil tussen de Hollandse en Surinaamse spelopvatting. Tijdgenoot Hans Kraay sr. had ervan genoten. “Hij was een Braziliaan”, zei hij in 2001 tegen Andere Tijden. “Zoiets deden wij Nederlandse verdedigers niet, dat konden we niet. En als we het per ongeluk zouden proberen, zouden we moeten worden afgevoerd met een hernia.”

Officieel was het een zinloze actie, omdat de scheidsrechter het spel net had stilgelegd. In Nederland wordt dat soms ook wat zuur opgemerkt. Ook op die manier markeert deze omhaal het verschil tussen de Hollandse en Surinaamse spelopvatting, want in Suriname genieten ze hier nog steeds van. Een Nederlander wil toch eerst even weten of het allemaal wel volgens de regels is gebeurd. Als dat zo inderdaad zo was, volgt er een beschaafd applausje.

In de opnames van het Polygoon Journaal werd dit spelmoment daarom uit het verslag geknipt. En ook Sport in Beeld, de voorloper van Studio Sport, liet de actie in zijn samenvatting achterwege.

Elinkwijk

Mijnals’ debuut werd wisselend ontvangen. Het Utrechts Nieuwsblad vond bijvoorbeeld dat Nederland nog niet de ware Mijnals aan het werk had gezien. Het Vrije Volk daarentegen was wel tevreden: ‘Het was de grote vraag of Humphrey Mijnals zich zou kunnen aanpassen. Daarin is hij volledig geslaagd.’ En De Volkskrant was zelfs uitgesproken enthousiast: ‘Donkere Humphrey Mijnals heeft met zijn soms weergaloze improvisaties de harten van het Nederlandse voetbalvolk veroverd.’

In die verslagen werd meestal vergeten dat Mijnals voor Suriname toen al ruim veertig interlands had gespeeld. Het was vier jaar nadat hij naar Nederland was gekomen, naar Elinkwijk, overigens ná een eerste profavontuur in Brazilië met zijn broers Frank en Stanley en Michael Kruin.

De eerste wedstrijd van Mijnals op een Nederlands veld was zeer onaangenaam, want Sparta-middenvelder Hans de Koning schopte hem meteen uit de wedstrijd. Op de brancard hoorde Mijnals een supporter roepen: “Plak hem een postzegel van 15 cent op zijn kont en stuur hem terug.” En ook Abe Lenstra kwam met vreselijke teksten: “Vuile vieze zwarte, ga terug naar je land.”

Dat deed Mijnals gelukkig niet, zodat hij, samen met alle andere Surinaamse spelers, het Nederlandse voetbal nieuwe impulsen gaf. In 1962 toverde hij weer een omhaal uit zijn lichaam, en toonde opnieuw het contrast aan tussen twee voetbalculturen. Aan de ene kant van het hek stond het Nederlandse voetbalpubliek en aan de andere kant zweefde Mijnals, de Zuid-Amerikaan.

Humphrey Mijnals in 1962 tijdens Elinkwijk – Heerenveen, foto via het Nationaal Archief

Deze foto is ronduit fantastisch, maar stond de dag erna niet in alle dagbladen. Er werd gekozen voor een andere foto van Mijnals, want misschien was het niet allemaal volgens de regels gegaan – je kon nooit weten. Zijn actie werd niet eens genoemd.

Precies 65 jaar na zijn debuut in Oranje is er geen discussie over mogelijk: Mijnals was de eerste. In 2019 is hij overleden.