Italië toont het maar weer eens aan: voetbal overleeft elke crisis
De eerste voetbalwedstrijden in Italië in het coronatijdperk hebben alle kijkcijferrecords gebroken. Vooraf waren er nog mensen die vreesden dat er geen belangstelling meer zou zijn, maar zij kennen de geschiedenis niet. Dit verhaal is gratis, maar met een donatie hou je ons werk wel mogelijk – onderaan deze pagina.
Na een maandenlange stop is nu ook het Italiaanse voetbal herstart – geheel volgens de nieuwe organisatorische regels. De NOS besprak dit vooraf met Mustafa Marghadi, correspondent in Italië. ‘Nou, het sentiment is dat niet iedereen hierop zit te wachten. Sterker, ik ben ook voetballiefhebber en mij interesseert het geen donder.’
Deze reactie is zeer begrijpelijk, want we hebben wel wat andere problemen aan ons hoofd gehad dan het staken van alle voetbalwedstrijden sinds maart – Italië al helemáál. Het is makkelijk lullen achteraf, maar met een schuin oog op de geschiedenis had ik op tegenover de NOS wel de stelling durven te verdedigen dat de Italiaanse belangstelling voor het voetbal gigantisch zou zijn na deze drie maanden. De enorme veerkracht van het voetbal heeft namelijk historische voorbeelden, zoals de autoloze zondagen van 1973 en 1974.
Lichtwedstrijden
Tijdens de Oliecrisis van 1973 sloten de Arabische olieproducerende landen een aantal Westerse landen uit van leveringen, als reactie op de steun van die landen voor Israël. Door benzinetekort kwam ook toen de voortgang van het internationale voetbal in de problemen.
De meeste lichtwedstrijden in Engeland en Duitsland werden afgelast van eind november tot eind januari, om energie te besparen. In België werden de wedstrijden in de hoogste divisie verplaatst van zondag 2 december naar zaterdag, de eerste keer ooit dat daar op zaterdag zulke competitiewedstrijden werden gespeeld. Een club als Arsenal vreesde door een terugval zelfs faillissement, een angst die in deze coronacrisis weer zeer actueel is bij heel veel clubs in het internationale voetbal. En in Nederland werden er inderdaad minder mensen in de stadions geteld dan normaal.
Alleen in Italië zorgde de oliecrisis niet voor een teruggang in het stadionbezoek tijdens de autoloze zondagen. Integendeel, want op de eerste speeldag was het drukker dan in de voorgaande weken, ondanks sneeuw, kou en regen. Dagblad Trouw vatte dat goed samen op 6 december 1973: ‘Er is wel wat meer voor nodig dan een groep boze Arabische sjeiks die de oliekranen dichtdraait om een van de belangrijkste Italiaanse Industrieën, de voetbalsport, zwaar te treffen.’
Begin februari 1974 bleek dat er in de voorgaande maanden méér toeschouwers waren geweest dan in het jaar ervoor! Om precies te zijn: na vijftien competitieronden waren er 396.450 toeschouwers méér naar de Italiaanse stadions gekomen dan in het seizoen daarvoor, met een recetteverhoging van vijf en een half miljoen toenmalige guldens. De enige vereniging met een teruggang was US Cagliari van Sardinië vanwege de slechte busverbindingen.
Voetbal is de grootste cultuur
Bijna een halve eeuw later heeft het Italiaanse voetbal wederom zijn veerkracht getoond, ondanks de sombere voorspellingen. En dat is ook niet verrassend, want sport in het algemeen, en voetbal in het bijzonder, is veel méér dan een spelletje alleen of een vorm van individueel vermaak zonder verdere intellectuele diepgang.
Binnen een sport bestaan spelregels, die in zeer brede kring worden geaccepteerd en nageleefd. Er zijn overkoepelende symbolen, die iedereen begrijpt, uitgedrukt op vlaggen en vaandels. Die roepen weer een vorm van verbondenheid of afkeer op, waarvoor verder geen uitleg meer nodig is. Met andere woorden: sport is een zeer belangrijke culturele uiting in onze moderne samenleving met voetbal als meest dominante vorm van allemaal. Oók in Nederland, want we hebben meer voetbalvelden dan kerken of musea.
Dat kwam wereldwijd in één klap tot een einde vanwege de coronacrisis, voor de eerste keer sinds de Tweede Wereldoorlog. Dat kon ook niet anders, maar dat neemt niet weg dat de meest dominante cultuuruiting zich hierdoor niet laat verjagen. We hebben die voetbalcultuur dan misschien een tijdje niet in het openbaar gezien, maar daarmee was die zeker niet verdwenen. Integendeel, want op de eerste speeldag werden er Italiaanse records gebroken, precies zoals in 1973. De liefhebbers zaten er juist wél op te wachten.
Voetbal overleeft elke crisis, ook corona.
