Johan Cruijff mocht van de KNVB niet met nummer 14 spelen

Op 30 oktober 1970 speelde Johan Cruijff voor de eerste keer met rugnummer 14. Toch heeft hij daarna ook met andere rugnummers gespeeld, omdat dit moest van de KNVB.

Johan Cruijff in 1974. Foto Rob Mieremet via het Nationaal Archief

Johan Cruijff heeft méér nagelaten dan zijn geniale voetbalinzichten, want via de Johan Cruyff Fondation wordt nog steeds veel goed werk verricht. In de uitleg over de naamgever meldt deze Foundation dat Cruijff op 30 oktober 1970 voor de eerste keer speelde speelde met rugnummer 14. ‘Sindsdien droeg Johan nummer 14.’ Dat klopt alleen niet.

De eeuwige 14

Nummer 14 is inderdaad voor altijd verbonden met Cruijff. In 2000 begon Ajax-supporter Jaap Veerman daarom met Actie 14 = heilig. Onder zijn pseudoniem Ed Ad van Eunen schreef hij in het voormalige Ajax-fanzine De Ajax Ster dat dit rugnummer nooit meer aan een andere Ajacied mocht worden toegewezen, als eerbetoon aan Cruijff.

Pas zeven jaar later stemde Ajax hiermee in, met de zestigste verjaardag van Cruijff. Zoals toenmalig voorzitter John Jaakke zei: “Johan Cruijff is van onschatbare waarde geweest voor Ajax en heeft de club wereldwijde faam bezorgd. Wie nummer veertien zegt, zegt Johan Cruijff. Daarom bevriezen we zijn rugnummer als een hommage aan een unieke voetballer. Johan zestig, veertien voor altijd.”

Vanaf 30 oktober 1970 speelde Cruijff met dat bewuste rugnummer, tot aan zijn eerste vertrek bij Ajax in 1973. Sindsdien speelden – ik verzin het niet – veertien andere spelers met 14. Nummer 15 was Cruijff zelf na zijn terugkomst in december 1981, onder meer in zijn eerste wedstrijd tegen Haarlem.

Géén nummer 14

Die huidige associatie van Cruijff met nummer 14 was zo’n veertig jaar geleden alleen nog lang niet zo vanzelfsprekend als nu. Steker, na zijn comeback bij Ajax in 1981 heeft hij jarenlang met een ander rugnummer gespeeld.

In de competitie van 1982-1983 droeg hij nummer 9, gedwongen door een bepaling van de KNVB dat basisspelers per wedstrijd de nummers één tot en met elf verdeelden. Cruijff kon zo tot zijn vertrek naar Feyenoord alleen als invaller met nummer 14 spelen. Tijdens de legendarische strafschop van Cruijff en Jesper Olsen had hij een 9 op de rug.

Het verhaal dat ook Marco van Basten met dit legendarische nummer heeft gespeeld, klopt daarom niet – in ieder geval niet als vast nummer voor een heel seizoen. Alleen als hij in een wedstrijd inviel, kon hij met nummer 14 het veld betreden.

Veertien keer 14

Voor de statistici hebben we nog het overzicht van de veertien spelers die speelden met rugnummer 14 tussen het eerste vertrek van Cruijff en het bevriezen hiervan in 2007, gebaseerd op de jaarverslagen van Ajax:

• 1973-1974 Zoltan Varga
• 1974-1976 Jan Mulder
• 1976-1978 Frank Arnesen
• 1978-1979 Tscheu la Ling
• 1979-1980 Karel Bonsink
• 1980-1981 geen nummer 14 vergeven
• 1981-1982 Geen verplichte nummering, Johan Cruijff speelde desondanks met 14 na zijn terugkomst
• Vanaf 1982 kregen de basisspelers nummer één tot en met elf, elke wedstrijd opnieuw bepaald – ook Cruijff.
• 1997-1999 Dani
• 1999-2000 Martijn Reuser
• 2000-2001 Brutil Hose
• 2001-2002 Shota Arveladze
• 2002-2003 Jan van Halst
• 2003-2004 Jelle van Damme
• 2004-2005 Thomas Vermaelen
• 2005-2006 Maxwell
• 2006-2007 Roger

Op 2 juli 2011 trouwens kreeg Aras Özbiliz dit nummer toch opeens op zijn rug in een oefenwedstrijd, vier jaar nadat de club had gezegd dat dit niet meer kon. Het was een vergissing en vanwege de eenmaligheid wordt die niet meegeteld.