Maastricht vierde 75 jaar geleden de bevrijding met voetbal van MVV
Op 16 september 1945 stond Maastricht stil bij de bevrijding een jaar eerder, als eerste van ons land. Dat gebeurde onder meer met een voetbalwedstrijd tussen MVV en Woolwich, als start van een traditie die er nooit kwam.
De eretribune tijdens MVV – Woolwich. Foto via het Historisch Centrum Limburg
In de onderzoeken naar de Nederlandse herdenkingscultuur na de Tweede Wereldoorlog is maar weinig aandacht besteed aan de rol van stadions en sport. In mei en juni 1945 waren er bij Cambuur in Leeuwarden stedelijke bijeenkomsten en bevrijdingswedstrijden – foto’s hier. Op 31 augustus – toen Koninginnedag – was in het Olympisch Stadion een nationale herdenking met een massaspel op het veld. In de Goffert in Nijmegen was een sportdag voor Canadese soldaten – foto’s hier. En dat was natuurlijk ook niet zo gek, want in een stadion passen heel veel mensen.
In veel gevallen speelden de geallieerde bevrijders dan tegen de sporters uit die regio, de ene keer in een stadion en de andere keer op een slecht veld. Daar lieten ze in die tijd geen gras over groeien, want zulke bevrijdingswedstrijden waren vaak nog in dezelfde week als de bevrijding. Daar werd dus heel veel waarde aan gehecht.
Een sport als basketbal heeft er zelfs van geprofiteerd, omdat dat in 1945 buiten Amsterdam amper bekend was. Onder de Canadese militairen zaten ook profspelers, die door heel Nederland demonstratiewedstrijden speelden.
Film van de wedstrijd in Maastricht. Na het leggen van kransen begon de wedstrijd. Deze opname kan je via Open Beelden downloaden.
Maastricht
Dat gold allemaal ook voor Maastricht, dat een jaar na de eigen bevrijding van 13 en 14 september 1944 een herdenking hield ter ere van de oorlogsslachtoffers met meteen daarna een voetbalwedstrijd van MVV tegen het Engelse Woolwich. Die tegenstander was niet zomaar willekeurig gekozen, want de gelijknamige stad uit de regio Londen was een samenwerking aangegaan met de gemeente Maastricht. Tijdens die herdenkingswedstrijd van 1945 bezocht een Engelse delegatie daarom de Limburgse stad. Een fotoserie bij het Historisch Centrum Limburg zie je hier.
Vanaf 1944 hadden zich allemaal Engelse steden aangediend voor een zusterband met een Nederlandse stad. Liverpool wilde een stedenband met Amsterdam; Hull werkte aan een uitwisselingsproject met Rotterdam. Het was het werk geweest van de Amsterdamse journalist Albert Milhado, die vanuit Londen dit naoorlogse samenwerkingsverband had opgebouwd.
(Tekst gaat verder onder deze afbeelding)
Over deze stedenband schrijf ik ook in Door Wilskracht Zegevieren
De enige die er voor de bevrijding niets van wisten, waren de Nederlandse steden zélf, omdat die nog niet waren bevrijd. Daarom kreeg Milhado van de burgemeester van Hull begin 1945 een brief mee, die hij persoonlijk moest overhandigen aan zijn collega in Rotterdam. ‘In dezen brief noodigt de Lord Mayor van Hall zijn Rotterdamschen collega uit, zoo snel als de omstandigheden dit toelaten, een zelfde organisatie te Rotterdam samen te stellen.’
Groepsfoto van de Nederlandse en Engelse delegaties in Maastricht, via het Historisch Centrum Limburg
Maastricht werd als eerste bevrijde stad actief bij dit project betrokken. ‘Ik ben onmiddellijk aan den slag gegaan teneinde voor Maastricht een geschikte partner te vinden,’ aldus Milhado vanuit Londen, ‘en heb het genoegen U mede te deelen, dat mij alsnog door den Burgemeester van Woolwich is gezegd, dat deze graag Maastricht wil adopteeren.’
Uitwisselingen waren alleen nog niet mogelijk voor de algehele bevrijding van Nederland, maar op 16 september 1945 speelde MVV dan eindelijk tegen een stedelijk voetbalteam uit Woolwich, een jaar na de eigen bevrijding. ‘In Woolwich zelf wacht men vol belangstelling op de resultaten van de eerste sportontmoeting met de geadopteerde Nederlandsche stad.’
MVV maakte hiervoor een speciaal bronzen beeld als wisselbeker, waarin jaarlijks de naam van de winnaar moest worden gegrift. De thuisploeg won deze eerste wedstrijd met 3-2 en daar bleef het ook bij. Ondanks alle goede voornemens is het bij deze ene ontmoeting gebleven, maar gelukkig hebben we de filmbeelden nog. En er is zelfs nog een foto van dat beeld, dat door MVV werd gemaakt en daarna nooit meer is gebruikt.