Marco van Basten is sinds vandaag de beste Nederlandse voetballer zónder koninklijke onderscheiding
Willem van Hanegem is benoemd tot Officier in de Orde van Oranje-Nassau. Marco van Basten heeft nog steeds geen lintje, ondanks zijn beslissende rol tijdens het EK voetbal van 1988.
Marco van Basten op het EK voetbal van 1988. Foto Rob Bogerts via het Nationaal Archief
Feyenoord was in 1970 de eerste Nederlandse voetbalclub die de Europa Cup 1 won, mede door Willem van Hanegem. Het Nederlands elftal was de sensatie van het WK voetbal van 1974, mede door Willem van Hanegem.
Het was in die tijd alleen niet de gewoonte om succesvolle sporters per ommegaande een koninklijke onderscheiding te geven, zoals tegenwoordig het geval is. Bij een teamsport was het dan ook nog eens alleen de aanvoerder die na afloop een eerbetoon kreeg, zoals Ruud Gullit na het EK van 1988 en Johan Cruijff na het WK voetbal van 1974.
Van Hanegem had daarom nooit een koninklijke onderscheiding gekregen, maar vanwege zijn tachtigste verjaardag is dat alsnog gebeurd. Niet vanwege zijn enorme bijdrage aan de Nederlandse sport, maar als dank voor zijn maatschappelijke inzet na zijn loopbaan. Hoe dan ook: Van Hanegem is eindelijk ook lid van de club van Oranje-Nassau.
Eerste voetballer
Abe Lenstra was in 1962 de eerste voetballer met een dergelijk eerbetoon. Tijdens de Lintjesregen werd hij benoemd tot ridder in de Orde van Oranje-Nassau.
Twee jaar eerder waren er in de Eerste Kamer al eens vragen aan de regering gesteld waarom er zo weinig sporters zo’n eerbetoon kregen. Minister Cals van Onderwijs oordeelde in zijn antwoord dat er wel degelijk voldoende aandacht was voor hun prestaties. ‘De minister deelt de Eerste Kamer verder mede, dat sinds 1948 behalve aan mevrouw F. Blankers-Koen onderscheidingen zijn toegekend aan de wielrenners G. B. M. Schulte en A. van Vliet en voorts aan 199 bestuursleden van diverse sportbonden en verenigingen.’
Voor de Harlinger Courant was het idee voor een lintje voor een voetballer volkomen belachelijk, zo smaalde de krant na de verklaring van de minister. ‘We vinden het levenslang gezwoeg van vele huismoeders eerder een onderscheiding waard dan alle doelpunten, die Lenstra in zijn loopbaan heeft gescoord. Moet Coen Moulijn geridderd worden, omdat hij zo fenomenaal langs de lijn rent? Moet men De Munck het Grootkruis in de orde van Oranje Nassau toekennen omdat hij wel eens een penalty heeft gestopt?’
De Friese krant zal daarom met weerzin zijn vervuld toen hun provinciegenoot als eerste voetballer tóch werd benoemd tot ridder in de Orde van Oranje-Nassau. Ook de tienkamer Eef Kamerbeek uit Eindhoven werd tijdens deze Lintjesregen verrast, net als Dick Bessem van het Olympisch Stadion en ir. Leen Versteege van de Kuip. ‘Een onderscheiding, die uitwijst, dat ook bijzondere verrichtingen in de sportwereld naar waarde worden geschat,’ wreef Sportkroniek het er nog maar even wat dieper in.
In 1970 werd zelfs Moulijn geridderd, omdat hij zo fenomenaal langs de lijn rende.
Marco van Basten
Sinds de onderscheiding van Van Hanegem is Marco van Basten de grootste Nederlandse voetballer aller tijden zónder lintje. Ook hij leverde tenslotte zijn prestaties in de sportieve oudheid, zodat alleen aanvoerder Gullit werd onderscheiden voor de Europese titel.
Op 31 oktober wordt Van Basten zestig jaar. Als we het huidige tempo aanhouden, wordt hij dus in 2044 benoemd tot Officier in de Orde van Oranje-Nassau. Dat is ruim een halve eeuw na zijn sportieve successen, net als bij Van Hanegem deze week.
