Nederland plaatst zich voor de eerste keer voor het WK voetbal

Op 8 april 1934 plaatste Oranje zich voor de eerste keer voor een WK voetbal. Keeper Adri van Male werd slachtoffer van een merkwaardig incident.   

Nederland – Ierse Vrijstaat, foto via Nationaal Archief

De amateurvoetballers uit Nederland speelde de WK-kwalificatiewedstrijd tegen de profs van Ierse Vrijstaat, zoals dit team toen heette. Plaats van handeling was het Olympisch Stadion, waar 40.000 toeschouwers een plek zochten. Dat was toen het grootste aantal bezoekers ooit bij een thuiswedstrijd van Oranje. Door extra tribunes waren er 5.000 plaatsen meer beschikbaar. ‘Een groote politiemacht was op de been, om alles een ordelijk verloop te doen nemen,’ aldus een verslaggever.

De spanning steeg snel onder de toeschouwers, aldus de Leeuwarder Courant: ‘Om half drie precies was er geen plaatsje meer onbezet, het muziekcorps stelde zich voor de eere-tribune op. Daar kwamen de Blauw Wit-jongens reeds op de wielerbaan. Een haag werd gevormd. Fotografen en filmoperateurs stelden zich op, het oogenblik was daar.’

Het Doordrukincident

De wedstrijd kon beginnen. Nederland speelde beter in de eerste helft en tijdens de rust leek kwalificatie voor het WK geen probleem. Het was 1-1 en het zag er goed uit voor het thuispubliek. Niemand zal toen hebben gedacht dat ze getuige zouden worden van zinderende tweede helft, waarin Oranje balanceerde op de rand van uitschakeling.

Aanvankelijk kabbelde de wedstrijd heen en weer, aldus het Rotterdamsch Nieuwsblad: ‘Men kan niet bepaald zeggen dat er een doelpunt in de lucht hangt, want de verdediging van Oranje is safe.’ Na elf minuten spelen werd de wedstrijd op zijn kop gegooid – net als Feyenoorder Adri van Male.

De Leeuwarder Courant: ‘En dan plotseling een doelpunt. Van Male krijgt van Squires een schot te verwerken. Op een drietal meters van het doel stuitert het leder neer, van Male kan gemakkelijk den bal, op de lijn staand, vangen. Maar de pijlsnelle Moore is toegestormd. Met kracht werkt hij van Male in doel, zoodat de bal, dien de Feijenoorder nog steeds in zijn handen heeft, ook achter de lijn komt. Moore juicht, scheidsrechter Ohlsson fluit, het is een geldig doelpunt. 1-2.’

Een ontzagwekkend geloei

Aldus onze verslaggever, die hier sprak over een uiterst merkwaardig doelpunt: keeper had bal klemvast en werd toch over de lijn geduwd. Deze affaire ging daarom de geschiedenis in als Het Doordrukincident.

‘Het geheele stadion is teleurgesteld’ zag de verslaggever. ‘Moeten wij nu op deze wijze en – zullen vermoedelijk velen gedacht hebben – onverdiend verliezen? Enkelen vragen zich af, of hier geen free kick in het spel was: van Male, die toch heusch wel tegen een stootje kan, schijnt door Moore in de maag te zijn aangevallen, hetgeen uitkomt. Moore is klein en van Male is heel groot.’

Ook zijn Rotterdamse collega constateerde verontwaardiging: ‘Er gaat een ontzagwekkend geloei op, doch de stoïcijnse Zweedsche arbiter wijst volkomen terecht naar het midden. Ierland leidt met 2-1. Dat is al een heel vreemde manier geweest om achterstand te boeken.’

Een groote fout

Dagblad Het Vaderland was niet vergevingsgezind voor Van Male: ‘De toestormende Moore slaagt er in onze langen doelman met bal en al in het doel te duwen, zoodat de scheidsrechter terecht een doelpunt toekent.’ Even later kreeg de Nederlander het genadeschot van deze krant: ‘Het was een groote fout van Van Male, die zich zeker niet door den kleinen Moore in het doel had mogen laten duwen.’

Volgens De Alkmaarsche Courant was het niet alleen een fout van de keeper geweest: ‘In de tweede helft werd hij met bal en al in doel geloopen door Moore. Dat laatste was wel heel frappant, want (verdediger) Van Run had het leer wel heel best kunnen stoppen. Hij liet het echter expres lopen voor van Male, omdat een keeper nu eenmaal beter kan wegwerken. Met het fatale gevolg.’

Cultuurverschil

Hoe dan ook: in dit vreemde doelpunt zag De Alkmaarsche Courant een cultuurverschil tussen het Nederlandse amateurisme en het Ierse profvoetbal: ‘Het was de attaque van den bliksemsnel reageerenden beroepsspeler op den langzamer denkenden amateur, die rustig wilde vangen, in plaats van naar Engelschen trant, den bal resoluut weg te meppen en wiens fout met volstrekte beslistheid werd afgestraft door een stoot als ’n knock-out, waarbij Moore den David uitbeeldde en Van Male de onprettige rol van Goliath mocht opknappen.’

En los daarvan had Nederland gewaarschuwd kunnen zijn, want Moore had twee maanden eerder nog vier keer gescoord in de kwalificatiewedstrijd tegen België. In één wedstrijd!

Maar goed, Nederland stond opeens achter en daarmee sloeg de stemming om – zowel op het veld als onder de toeschouwers. ‘Toen het tweede Iersche doelpunt ontstond,’ schreef Het Vaderland hierover, ‘was er misschien niemand meer in het heele Stadion, wien niet de moed in de schoenen zonk. Dat doelpunt was dan ook wel in staat om het Nederlandsche elftal ernstig te deprimeeren.’

Pas na tien minuten herpakte Oranje zich. Binnen twintig minuten toonden de Nederlandse aanvallers het talent, waar het in de achterhoede aan ontbrak, en scoorden maar liefst vier maal. Nederland won dus met 5-2 en had zich hiermee voor de eerste keer geplaatst voor een WK Voetbal.

‘Weinigen zullen na het doelpunt van Moore verwacht hebben dat Nederland nog met een overwinning, en nog wel zoo’n sprankelende wijze zou gaan schuiven’, concludeerde de Alkmaarsche Courant. ‘Dat pleit wel zeer sterk voor de prachtige veerkracht van dit Nederlandsche elftal.’

Nederland kon dus naar het WK in Italië, behalve Van Male. Die werd keihard afgerekend op zijn tweede tegendoelpunt en zou pas twee jaar later terugkeren in Oranje.

De man die hiervoor verantwoordelijk was, Paddy Moore, was toen overigens ook bijna aan het einde van zijn internationale loopbaan, want zijn doordrukdoelpunt was zijn zevende en laatste internationale goal. In die tijd werd tevens duidelijk dat hij een alcoholprobleem had, waaraan hij op jonge leeftijd zou overlijden.

Filmbeelden

In ons collectieve sportgeheugen – voor zover dat bestaat – is deze bijzondere wedstrijd tussen Nederland en Ierland verdwenen. Onterecht, want hiermee plaatste Oranje zich voor de eerste keer voor een WK Voetbal. Ook werd er die dag een toeschouwersrecord gebroken, wat aangeeft hoe populair voetbal was in 1934.

Ook de rol van doelman Adri van Male is een heel bijzondere, omdat hij zo’n merkwaardig tegendoelpunt kreeg. Sommige bronnen zeggen dat de wereldvoetbalbond FIFA hierna de spelregels wijzigde en dat sindsdien keepers niet meer mogen worden aangevallen als ze de bal klemvast hebben. Het is mij echter niet gelukt om hiervan bewijs te vinden, om die spelregelwijziging terug te vinden. In ieder geval is het nu wel verboden om keepers met bal en al over de lijn te duwen.