Niet Oekraïne, maar de UEFA is het probleem van dit EK

Leuke discussie hoor, of Nederlandse politici nu wel of niet naar Oekraïne moeten gaan, maar het echte probleem is het gedrag van internationale sportorganisaties. En dat dit land het EK mee mag organiseren is wel te danken aan een Nederlander, die vooral aan zijn eigen belangen dacht.

Foto via Wikipedia

De vraag is niet of er in Oekraïne moet worden gevoetbald, maar waarom. Het antwoord is simpel: omdat Jeu Sprengers vijf jaar geleden namens de KNVB op Polen-Oekraïne stemde toen het gastland voor het komende EK werd aangewezen.

Alle politieke discussies of het wel wenselijk is om in Oekraïne te voetballen (en of er politici op de tribunes moeten zitten), horen in de schaduw te staan van de wens naar meer openbaarheid van de duistere praktijken bij stemmingen voor een sportevenement in de afgelopen jaren.

Verbijstering

Het vermoeden dat er op 18 april 2007 een machtsspelletje is gespeeld door ‘oudere bobo’s binnen de UEFA’ (de zogenaamde vriendjes van de kort daarvoor weggestemde Lennart Johansson) is sindsdien nooit ontkracht en werpt een andere blik op de nu beladen kwestie. Polen-Oekraïne was een van de drie kandidaten om Euro-2012 te organiseren. Italië en Kroatië-Hongarije waren alternatieven. Volgens het rapport van de zogenaamde bidcommissie onder leiding van de Nederlander Harry Been was Kroatië-Hongarije de meest geschikte kandidaat.

Maar de bidcommissie gaf alleen een advies aan het kiescollege, dat bestond uit twaalf leden. Kroatië-Hongarije kreeg in de eerste stemronde helemaal geen stem, waarmee de inbreng van de bidcommissie weinig subtiel duidelijk werd. Tot verbijstering van de net gekozen UEFA-voorzitter Michel Platini was Polen-Oekraïne al na één ronde zeker van de overwinning. De winnaar kreeg acht van de twaalf stemmen.

Aan zowel Polen als Oekraïne kleefden talloze objectieve twijfels, zoals het gebrek aan infrastructuur, hotelaccommodatie en moderne stadions èn trainingscomplexen. Daarbij was de veiligheid in de stadions een zorgwekkend probleem vanwege het vandalisme in beide landen. En in Oekraïne was zeker geen sprake van politieke stabiliteit, zo kort na de oranje revolutie. Het grootste bezwaar was dat twee speelsteden Gdansk en Donetsk ruim duizend kilometer uit elkaar lagen, met een gebrekkig wegennet. Dat was bepaald niet ideaal voor de toeschouwers.

Michel Platini, die zelf bij de geheime stemming voor Italië had gekozen, snapte die middag meteen dat het gemakkelijker is om als speler een wedstrijd te winnen dan om als bobo zijn zin door te drijven. Hij accepteerde de uitslag gelaten en nam zich voor om geen krimp te geven. Hij werd dus de eerste supporter van Polen-Oekraïne.

Had de Fransman dit niet gedaan, dan hadden zijn opponenten hem meteen uitgemaakt voor een ongeschikte leider van het Europese voetbal. Er speelden veel belangen mee, want Michel Platini wilde als voorzitter vooral een einde maken aan de enorme macht van de rijke clubs en de geldverslindende competities, die onder zijn voorganger Johansson het internationale voetbal hadden ontwricht.

De eerste kwestie waarmee Platini als voorzitter van de UEFA te maken kreeg was de verkiezing voor Euro-2012. Enkele getrouwen van Johansson stelden toen een ultieme daad voordat ze moesten terugtreden. Een van die mannen was de doorgaans sympathieke Jeu Sprengers, jarenlang de penningmeester van de UEFA maar door Platini op een zijspoor gezet. Wat Sprengers bezielde om tegen het advies van Harry Been voor Polen-Oekraïne te stemmen zullen we nooit weten, omdat de Limburger is overleden. Maar dat hij op persoonlijke titel stemde zonder de belangen van de KNVB af te wegen staat wel vast.

Miljoenen euro’s

Een ieder die zich afvraagt wat Oranje in de komende weken in Kharkiv te zoeken heeft, dient te weten dat dit komt door de ‘democratische’ stem van Jeu Sprengers. Enkele stemmers op Polen-Oekraïne zijn sindsdien ontmaskerd als corruptiegevoelige bobo’s. Een onderzoek uit 2010 naar vermeend smeergeld bij deze verkiezing (er werd door een Cypriotisch bobo gesuggereerd dat er door het Oekraïense bestuurslid Surkis in de wandelgangen miljoenen euro’s werden uitgedeeld) is in de doofpot verdwenen vanwege een gebrek aan bewijs. Merkwaardig, omdat de UEFA bewust niet naar het bewijs zocht om de organisatie van Euro-2012 niet extra in verlegenheid te brengen toen die na een moeizame start bezig was aan een inhaalrace om alles op tijd af te hebben.

Platini heeft uit eigen belang de laatste stuiptrekking van zijn voorgangers beheerst geaccepteerd en nooit kritiek geuit op de discutabele uitverkiezing. Hij opent vandaag een feestje dat hijzelf liever op een andere plek had gehouden en waarschijnlijk ook in het bijzijn van regeringsleiders.

En voor de goede orde: volgens een betrouwbare reconstructie stemden ook Engeland, Portugal, Rusland, Malta, Noorwegen, Cyprus en Roemenië voor Polen-Oekraïne, en Duitsland, Spanje, Frankrijk en Turkije voor Italië. Dat is de democratie binnen de Europese voetbalunie.

Misschien moeten de politici, die bezwaren hebben tegen een bezoek aan Oekraïne, zich eens uitspreken over dit soort stemmingen. Overigens werd Nederland in 1988 tijdens de gewonnen EK-finale vertegenwoordigd door een anonieme staatssecretaris, die door aanvoerder Gullit niet werd herkend.