Nieuw onderzoek naar de vrouwenemancipatie van het voetbal: de oerknal was in Alkmaar
Mijn boek De Vrouwen van ’61 beschrijft de oerknal van de vrouwenemancipatie in het voetbal. Het verschijnt over een maand bij Walburg Pers en is hier te bestellen. Voor journalisten, nieuwsredacties en recensenten is er een download beschikbaar via publiciteit@walburgpers.nl.
Het internationale voetbal is meer dan honderd jaar lang een exclusief mannenbolwerk geweest. In de zomer van 1961 kwam hieraan een einde tijdens een jeugdvoetbaltoernooi in Alkmaar, waar Ineke Boom, Klaziena Laan en Nel Rentenaar hun debuut maakten als scheidsrechter. Dat was een wereldprimeur, want nooit eerder had een vrouw een officiële functie in het voetbal vervuld.
Over deze sportieve revolutie schrijf ik in mijn boek De Vrouwen van ’61 – Hoe Alkmaarse vrouwen de voetbalwereld veranderden. Tijdens het onderzoek heb ik heel veel onbekend materiaal gevonden over de vrouwelijke invloed op de voetbalcultuur, die inmiddels meer dan honderd jaar teruggaat.
Voor journalisten, recensenten, programmamakers en redacties is een persexemplaar beschikbaar via publiciteit@walburgpers.nl. Er zijn tientallen historische foto’s beschikbaar voor hergebruik.
Nel Rentenaar
Teun Bakker
Boom, Laan en Rentenaar waren opgeleid door de KNVB-afdeling Noord-Holland vanwege een enorm tekort aan jeugdscheidsrechters. De Noord-Hollandse voetbalbestuurder Teun Bakker hoopte met de inzet van vrouwen dit probleem op te lossen. ‘Als de mannen ons in de steek laten, wel, dan moeten de vrouwen het maar opknappen.’
Deze voetballessen werden in het grootste geheim gegeven, achter gesloten gordijnen. De vrouwen mochten er alleen maar met hun ouders over praten. KNVB-voorzitter Toon Schröder mocht er namelijk niets van weten, omdat hij voetbal een mannensport vond. Onder geen enkele voorwaarde stemde hij in met de introductie van de vrouwelijke scheidsrechter.
Na het debuut van Boom, Laan en Rentenaar brak er achter de schermen van de Nederlandse voetbalwereld dan ook een enorme machtsstrijd uit tussen KNVB-voorzitter Schröder en de Noord-Hollandse bestuurder Bakker. De uitkomst was beslissend voor de emancipatie van het voetbal: worden vrouwen wél of niet toegelaten tot deze sport?
Ineke Boom
Plakboeken
Tijdens mijn onderzoek heb ik intensief samengewerkt met het Regionaal Archief Alkmaar, dat een grote collectie beheert over de eerste vrouwelijke scheidsrechters. Verder bleek dat Boom, Laan en Rentenaar allemaal een eigen plakboek hebben gemaakt, vol persoonlijke herinneringen. Tot slot zijn er in archieven en beeldbanken grote aantallen foto’s gevonden over meer dan honderd jaar vrouwenvoetbal. Ruim honderd van die afbeeldingen zijn afgedrukt in het boek, zelfs van vóór de Tweede Wereldoorlog.
De Vrouwen van ’61 belicht de vrouwelijke invloed op de voetbalcultuur, die meer dan honderd teruggaat – veel verder dan tot nu toe werd gedacht. Hesterine de Reus schreef als coach van de Ajax Vrouwen daarom een aanbeveling: ‘De Vrouwen van ‘61 is een belangrijk document over de angst voor de kracht van de vrouw. Een document over het afbakenen van de ruimte om de vrouw niet toe te laten tot dát wat voor mannen eigen is: het voetbal. Het boek toont aan dat hier een oplossing voor is: de vrouw.’
