Op 6 januari 1948 werd in Eindhoven de eerste voetbalschool van Nederland geopend

Er zijn zo’n 170 voetbalscholen in Nederland, zo blijkt uit cijfers uit 2016. Eindhoven had al in 1948 de nationale primeur.

Foto via Stadsarchief Amsterdam

Vijf jaar geleden zocht de NOS eens uit hoeveel voetbalscholen er in Nederland waren en via de Kamer van Koophandel werden er zo’n 170 gevonden. We mogen er vanuit gaan dat dit aantal vergelijkbaar is met nu.

België

België had eerder een voetbalschool dan Nederland. Het nationale team had in 1927 een reeks pijnlijke nederlagen geleden tegen Tsjechoslowakije, Oostenrijk en Engeland, waarna nog in hetzelfde jaar bij Antwerp F.C. een voetbalschool werd opgericht. “Men hoopt dat dit voorbeeld zal gevolgd worden door het meerendeel der Belgische clubs en dat aldus binnen enkele jaren de vruchten hiervan zullen geplukt worden”, zo schreef Het Algemeen Handelsblad.

Het duurde maar liefst 21 jaar voordat dit verschijnsel naar Nederland overwoei. Het was een idee van, zo blijkt uit tijdschrift Sportkroniek van 22 september 1947, Naud van der Ven, bestuurslid en mental coach van Willem II. ‘Reeds jaren loop ik met plannen rond om een voetbalschool op te richten,’ schreef hij. ‘Zoiets als in de geest van België, maar dan geschikt gemaakt voor Nederland.’ Daarbij verwees hij onder meer naar de oorlogsjaren, die twee jaar later nog lang niet waren verwerkt.

Aan zijn lezers schetste hij voor wat hij in gedachten had. ‘Er bestaat het voornemen om het volgend jaar een proef te nemen met het geven van voetballessen, in elftalverband, aan elftallen van diverse verenigingen, onder auspiciën van het Bestuur van Afd. Noord-Brabant. De lessen zullen een half jaar lang worden gegeven, 2 avonden per week, door een gediplomeerde trainer. Zowel theorie als praktijk zullen worden onderwezen, zomede opvoedkunde en spelregelkennis.’

En inderdaad, op 6 januari 1948 was de primeur in Eindhoven met spelers van Eindhoven, Brabantia, Veloc, Woensel, WVVZ, Geldrop, RPC en Una. Toch werd dat niet door iedereen als een doorbraak beschouwd in de ontwikkeling van deze sport. In april kwam zelfs Karel Lotsy langs, voorzitter van de KNVB, die toch al in Eindhoven was om daar een lezing te geven.

Kritiek

“Een nobel streven, zonder twijfel”, schreef Het Vrije Volk over de voetbalschool. “Men stelle zich van de resultaten echter niet al te veel voor, daar de verhoging van ons spelpeil bovenal een kwestie is van natuurlijke aanleg der spelers.”  Met andere woorden: doe toch niet zo serieus met dat voetbal. Het is maar een spel-le-tje.

Dit oordeel zegt alles over de toenmalige tijdgeest en sportmentaliteit in ons land. Het was vlak voordat Fanny Blankers-Koen vier gouden olympische medailles won en zelfs acht jaar voor de invoering van het profvoetbal. Sport was niet iets wat heel erg serieus werd genomen.

Zo hield de voetbalschool in Eindhoven het vermoedelijk maar een jaar vol, want daarna maakte Sportkroniek er geen melding meer van. Deze mensen liepen blijkbaar te ver uit voor de rest van de voetbaltroepen, want de volgende melding was pas in 1958, tien jaar later! Het Amsterdamse DWS opende toen zo’n instelling, maar dan vooral om de plaatselijke jeugd van de straat te houden.

“Jongens van omstreeks twaalf jaar kunnen na schooltijd op de velden van DWS-Amsterdam aan de Jan van Galenstraat komen oefenen en ze komen”, meldde De Telegraaf. “Dinsdagmiddag waren er een goede tweehonderd. In complete voetbaluitrusting, verscheidene van andere verenigingen, maar ook op laarzen of gewone lage schoenen.”

De Sittardia-voetbalschool

Halverwege de jaren 60 ging het hard met nieuwe voetbalscholen. Op 2 september 1964 trok Sittard nationale belangstelling toen daar een professionele instelling werd geopend. “Het instituut tot opleiding voor voetballers of kortweg de „Sittardia-voetbalschool” genoemd”, schreef Het Limburgsch Dagblad op 30 april 1966, “krijgt in haar vooruitstrevend en baanbrekend werk navolging. De v.v. Eindhoven heeft de opzet van het Sittardse initiatief bestudeerd en is met een grote delegatie de staf van docenten en de jeugdige voetballers komen bekijken. Men was enthousiast over de Sittardse werkwijze en men wil dit voorbeeld ook in eigen vereniging tot uitvaar brengen.”

Nota bene diezelfde voetbalclub uit Eindhoven was zestien jaar eerder betrokken geweest bij de eerste voetbalschool van Nederland, maar wist dat dus zelf niet meer!

Hoe dan ook, de amateuristische tijdgeest van 1948 was definitief verdreven uit de voetballerij. Vanaf de jaren zestig werd een opleiding voor jonge voetballers een normale zaak en legde daarmee de basis voor de latere successen van het Nederlandse voetbal.