Precies tien jaar geleden werd Sjaak Swart een museumstuk
Sjaak Swart is 85 jaar geworden. Precies tien jaar geleden werden zijn sportprestaties opgenomen in de Olympic Experience, het sportmuseum van het Olympisch Stadion.
Het afscheid van Sjaak Swart bij Ajax in de benefietwedstrijd tegen Tottenham Hotspur, gespeeld op 8 augustus 1973. Foto Bert Verhoeff via het Nationaal Archief
Bij zijn 75e verjaardag speelde Sjaak Swart een speciale wedstrijd in het Olympisch Stadion. Veertig jaar eerder hij daar ook al zijn afscheidswedstrijd gehad. In datzelfde stadion werd in 2013 de biografie van Swart opgenomen in het sportmuseum Olympic Experience, dat inmiddels allang niet meer bestaat.
Zijn museumtekst bestaat gelukkig nog wel.
Mister Ajax
In de moderne sportwereld is het onvoorstelbaar, maar Sjaak Swart heeft in zijn professionele loopbaan alleen maar bij Ajax gespeeld – zeventien seizoenen lang van 1956 tot en met 1973. Het was een bewogen tijdperk voor de club met dieptepunten zoals 1964, toen de club vlak boven de degradatiestreep eindigde, maar ook zijn gouden periode met drie keer de Europa Cup 1.
Onmisbaar in dat Ajax was Sjaak Swart – net iets ouder dan Johan Cruijff en Piet Keizer. Zijn eerste trainer was nota bene Jack Reynolds, die Ajax in 1918 naar zijn eerste nationale titel had geleid, en tot aan zijn dood in 1962 bij de club was betrokken. Nog onder die Reynolds was Rinus Michels gedebuteerd in Ajax 1, die later weer de coach van Swart zou worden. Meer dan honderd jaar Ajax-geschiedenis kleven zo aan Swart als levend boegbeeld van zijn club.
Nu is Swart nog steeds belangrijk voor Lucky Ajax, een gelegenheidsteam van oud-profspelers. Zijn bijnaam is dan ook Mister Ajax.
Eén van de beroemdste wedstrijden van Swart is Ajax – Liverpool, de Mistwedstrijd van 7 december 1966. Liverpool was in die tijd de beste club van de wereld, waar de Amsterdammers hun naam nog moesten vestigen. De toeschouwers in het Olympisch Stadion konden vanwege de extreme mist amper zien wat er gebeurde en dat was jammer, want Ajax won sensationeel met 5-1. Vlak voor het rustsignaal was Swart al bijna in de kleedkamer, omdat hij meende dat de scheidsrechter de eerste helft had afgefloten. De scheidsrechter had deze afwezigheid niet eens in de gaten, ook niet dat Swart snel terugkeerde en de 4-0 scoorde. Zowel Ajax als Swart was na die wedstrijd wereldberoemd.
In 1973 nam Swart afscheid in het Olympisch Stadion met een speciale wedstrijd tegen Tottenham Hotspur. De Telegraaf sprak vooraf met de vader van Sjaak Swart – ome Louis van de haringkar – die met een rake voorspelling kwam. “Mijn zoon zal de voetbalsport nooit écht verlaten. Dat moet men ook goed begrijpen: Sjaak neemt afscheid van zijn publiek, niet van zijn sport. Dat kan gewoon niet.”
